margul (57) []

Nie zdmła lobie jednak sprawy, te właśnie dzięki jej nicłaic* i prześladowaniom zahartuje się serce Wsławionego przez Herę, _a moskuly jego stwardnieją niby stal.

I tak życie bohatera upływało na przezwyciężaniu nieszczęść zsyłanych mu nieustannie przez Herę. Jeszcze jako niemowlę musiał Herakles stoczyć zwycięską walkę z par? wężów nasłanych przez swoja dręczydełkę, co tak pięknie, choć niezbyt ściśle przypomniał Mickiewicz w Odzie do młodości. Mając za nauczycieli najlepszych w Helladzie: kitarzystę Unosa. mistrza Apollina. filozofa i zielarza centaura Chajrooa oraz drużynę wojowników Amfiuiona doszedł Herakles do wszechstronnej sprawności. Jako osiemnastoletni młodzieniec rozród się okazale ponad ludzką miarę i stał się najpiękniejszym i najsilniejszym mężczyzną w całej Helladzie, co tak bardzo miano cenić później w jego wysportowanej ojczyźnie.

Istnieje piękne, przydane w późniejszych czasach przez sofistę Prodikosa podanie o tym, jak Herakles u progu swych męskich lat rozważał, jaką drogą pokierować się w życiu. Otóż śniło mu się, te u rozstajoych dróg podeszły do niego dwie niewiasty, jedna skromna, druga wyzywająca. Ta druga odezwała się zalotnie: Jeżeli pójdziesz Heraklesie za mną. powiodę dę najprzyjemniejszą i najłatwiejszą drogą. Nie zaznasz żadnej przykrości, a ścieżka żyda uśdele ci się samymi rozkoszami. Zwą mnie zaś Szczęśliwością",

A druga ze spuszczonymi oczyma mówiła tak: „A ja przychodzę do ciebie jako do dziedzica znakomitych rodziców i młodzieńca obdarzonego niebywałymi zdolnościami. Nie będę dę łudzić nadzieją rozkoszy. Żadnej dobrej i pięknej rzeczy nie otrzymali ludzie od bogów bez znoju i trudu. Będziesz pracować, hartować dało i wytężać umysł, ale nagrodą będzie d zadowolenie, pożytek dla ludzi i szacunek bogów. Jam jest bowiem Cnotą”.

Pod przewodem Cnoty wstąpił Herakles na niełatwą drogę bohaterstwa. Pierwszym wyczynem było zabide lwa, napastującego trzody Amfitriona. Odtąd lwia skóra będzie, bez względu na pogodę, jedynym jego strojem, w którym stawał do walki z ogromną maczugą w garści, sam podobny do lwa. Następnie obronił rodzinne Teby, dokazując takich cudów waleczności, że otrzymał w nagrodę królewnę tebańską Megarę za żonę.

Ale po tych sukcesach zaczęło działać przekleństwo Hery. Nieubłagana pani Olimpu zesłała na bohatera atak szalu, co w połączeniu z lwią silą doprowadziło do opłakanego czynu. Nieprzytomny Herakles stał się mordercą żony Megary i własnych dzieci. Dla oczyszczę-

u yę / potwornej zbrodni udał się Herakles wzorem Włcfldd) pokut-po ratunek do wyroczni delfickiej. Apollo, ustami Pytii, wy-piczy! mu za pana tchórzliwego i słabowitego władcę Myken. Eury-ftc&zi, również jak Herakles prawnuka Perseusza. Doprawdy, trze-H było wielkiej siły woli, aby taki nieustraszony wojownik, mocarny P lew, poddał się wszystkim kaprysom swego niedołężnego krewniaka.

Eurysteusz, który bał się atletycznego Heraklesa, a nie miał odwali zgładzić go po kryjomu, postanowił go zgubić, wymyślając mu prace, wydawałoby się niewykonalne. Ale Herakles nie byłby Hera-tfesem, gdyby nie wykonał ku swej chwale, a wielkiemu pożytkowi ludzkości, wszystkich dwunastu prac. Uwolniły one ostatecznie świat od potworów i pozostałości dawnych dzikich epok.

Nie trzeba szczegółowo rozwodzić się o wszystkim, co lubili opowiadać sobie zwłaszcza Spartanie. dla których Herakles był niedościgłym ideałem. Wymieńmy tylko pokrótce wielkie czyny, spełnione na żądanie Eurysteusza. 1 tak Herakles zadusił ogłuszonego maczugą hró z Nemei, odrąbał dziewięć głów ohydnej hydrze z bagnisk ler-oeńskich i przypalił szyję, aby już nie mogły odrastać nowe łbiska. Z posoki potwora sporządził truciznę do strzał. Zranił w nogę chybką łanię z arkadyjskiej Kyreny i pojmane stworzenie przyniósł do Myken. Ogłuszającym krzykiem zapędził w śniegi arkadyjskiej góry Erymantu ogromnego dzika i schwytał w ten sposób zwierza. Znad jeziora stymfałijskiego wypłoszył grzechotką groźne ptaki, które miały dzioby i pazury z żelaza, a pióra wypuszczały jako strzały. Oczyścił ze stuletnich warstw nawozu stajnie ełidzkiego króla Augia-sza i to w sprytny sposób, kierując na nie wody pobliskich strumieni. Jak widać, potrafił posługiwać się biegłe nie tylko potężnymi muskularni, ale był także i pomysłowy. Istnieje też podanie, że igrzyska olimpijskie, ściągające co cztery lata kwiat młodzieży sportowej i elitę umysłową całej Hellady zostały ufundowane z łupów, jakie zdobył Herakles na niesumiennym Augiaszu, gdy ten odmówił bohaterowi obiecanej zapłaty za oczyszczenie stajen.

Następnie ujarzmił oszalałego byka kreteńskiego, ofiarowanego Minosowi przez Posejdona na ofiarę dla samego siebie, a którego chciwy władca Krety zagarnął do własnych stad. Uprowadził też konie trackiego króla Diomedesa, karmione wyłącznie mięsem cudzoziemców, dalej zdobył przecudny pas, należący do królowej Amazonek Hipolity, władczyni kobiecego państwa Pontu. Uprowadził także trzody olbrzyma Geriona, potwora o trzech głowach, trzech cia-

167