dla dzieci, by nie prowokowały dzieci do zbyt częstego zmieniania zajęcia.
* Dla dobrej koncentracji uwagi duże znaczenie ma ład panujący
w pokoju i sprawna organizacja zajęć. Dlatego bardzo ważne jest, aby wszystkie pomoce były przechowywane tak, by łatwo można było znaleźć tę, która jest nam potrzebna w danej chwili. Poszczególne komplety powinny znajdować się w oddzielnych kopertach lub pudełkach ustawionych na półkach, jedne obok drugich (nie jedne na drugich) w stałej kolejności, zgodnej z zasadniczą kolejnością ćwiczeń, do których służą. Pomoce dobrze jest oznaczyć kolejnymi numerami i symbolami odróżniającymi poszczególne działy, na które je dzielimy, np. pomoce do ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej można oznaczyć literami AS, a wzrokowej W (można też działy znaczyć cyframi rzymskimi, a poszczególne komplety arabskimi).
Dla przezwyciężenia niekorzystnych uwarunkowań na sytuację szkolną dziecka i na samą czynność czytania i pisania staramy się nadać zajęciom wyrównawczym inne formy niż stosowane w szkole. Piszemy o nich w dalszej części rozdziału.
W początkowym okresie pracy wyrównawczej rezygnujemy w ogóle z ćwiczeń czytania i pisania. Prowadzimy zajęcia usprawniające analizę i syntezę wzrokową i słuchową oraz ćwiczenia manualne na materiale nieliterowym.
Ćwiczenia czytania i pisania prowadzimy przez pewien czas rezygnując z pomocy używanych w szkole. Zamiast książki używamy kartoników, na których są wypisane pojedyncze sylaby, wyrazy, potem zdania; stosujemy też loteryjki obrazkowo-wyrazowe. Zamiast w zeszytach dzieci piszą na luźnych kartkach, na kartonach, w małych notesach i albumikach. Do pisania mogą używać kredek, kolorowych flamastrów. W miarę opanowywania przez dziecko trudności stopniowo wprowadzamy coraz więcej form zajęć podobnych do zajęć szkolnych.
Zasadniczym czynnikiem psychoterapeutycznym jest samo przezwyciężenie trudności przez dziecko i poprawianie jego umiejętności.
Wykonując coraz sprawniej coraz trudniejsze zadania dziecko nabiera pewności, że może dorównać innym dzieciom, że będzie osiągać pozytywne wyniki w szkole. Każde dobrze wykonane zada-
gjt* nt) ćwiczeniach poprawia samopoczucie dziecka, zachęca do dal-HV« li wysiłków.
L AI'V dziecko uświadamiało sobie swoje postępy, powinniśmy je za wykonywane prace, szczególnie podkreślając te wyniki, ^■fyili osiągnięcie wymagało większego wysiłku, i które stanowią ■HMii/uy krok naprzód w opanowaniu umiejętności czytania i pisaniu W Iludniejszych zadaniach trzeba nawet chwalić sam wysiłek Hffckn, ii nawet jego dobre chęci.
L Abv dziecko nie zniechęcało się napotykanymi trudnościami, do-jpsl przed przejściem do trudniejszego zadania uprzedzić dziecin Q czekających je trudnościach. Zdając sobie sprawę z tego, że jest trudniejsze, może łatwiej przyjąć niepowodzenie, Udanej próby bardziej się ucieszy.
I|)ln zachęcenia do następnych zajęć bardzo ważne jest, by każ-Bhi dnia dziecko wychodziło z ćwiczeń w dobrym nastroju. Sprzyja ^■tl koiiczenie ćwiczeń zajęciami, w których dziecko osiągnęło wy-f«#in sukces, lub też zajęciami szczególnie ulubionymi przez dziecko, najchętniej wykonuje, lub też nową, ciekawą grą.
■Nit’ mniej ważny jest sposób rozpoczynania zajęć. Chodzi o to, ^■trws/c ćwiczenie w danym dniu było udane, bo mobilizuje ^Hhi> do dalszych ćwiczeń. Dzieci bardzo pobudliwe, niezdyscy-BUBOwiu ic wymagają uspokojenia, zmobilizowania do koncentracji ■mi I )opiero wtedy mogą Wykonywać zadania angażujące zabu-pp funkcje. Dlatego na początku ćwiczeń w danym dniu dobrze HM ptilćCi ić im zajęcia indywidualne, sprzyjające koncentracji uwagi, ■||tl|l|Ce uspokajająco. Mogą to być układanki obrazkowe, kopio-tMtil* i kolorowanie obrazków, rysunek dowolny i inne zajęcia, il/lccko chętnie wykonuje i przy których uspokaja się. Zajęcia tr/rba czasem wprowadzać w przerwach między ćwiczeniami ^^^■ąjącymi od dziecka większego wysiłku i sprawiającymi mu ■l trudności.
Wu lu dzieciom nadruchliwym, nadpobudliwym przydałyby się /ujęcia ruchowo-relaksącyjne, ćwiczące koordynację i har-Hjję ruchów, poprawiające rytmikę i głębokość oddechu, a także ^^■cc umiejętność odpoczywania — rozluźnienia napięcia mię-i ogólnego uspokojenia. Niestety brak jest specjalistów ^^■Rd/ącycli taką terapię. Można jednak elementy prostych ćwi-
27