ScannedImage 58

zy — wobec czego Lokelea na braterstwie tylko traci, gdy tymczasem on, Lomongin, może zyskać. Pokazał mi urwiste zbocze góry Kalimon, gdzie Lokelea miał swoje najdalej położone, najwyższe i bardzo strome pole, tak strome, że sam nie mogłem na nim ustać prosto.

— Lokelea myśli, że to powstrzyma ludzi od kradzieży, ale chciałbym zobaczyć takie pole, które można uprawiać, a którego nie można okraść — mówił bez żenady, szczerze, wiedząc o tym z własnego doświadczenia.

Jest rzeczą charakterystyczną,(_że większość przyjaźni wśród Ików zawierana jest w formie bi’uterst\va i to na ogół z członkami., innych plemion *— oczywiście w celu korzyści materialnych, .kowie z reguły wszystkich Turkanów i Do-^r dosóvfc "określają słowem barn, czyli przyjaciel. Nawiązują też z nimi indywidualne przyjaźnie, ale w stosunku do żadnego z tych plemion czy ich poszczególnych członków nie żywią sympatii, jaka powinna iść w parze z terminem „przyjaźń”. }W rzeczywistości jawnie nimi pogardzają, szczególnie Dodosami. Wyśmiewają się z obu plemion, bo te dają się okradana każdy prezent przyniesiony przez życzliwego pasterza służy później Ikom jako jeszcze jeden dowód jego głupoty. Ikowie nie szczędzą im także drwin na tematy bardziej osobiste. Z Dodosów kpią, często nawet w żywe oczy. z powodu ich uczesania. Młodzi chłopcy, którzy jeszcze nie wkroczyli w wiek dojrzały, tradycyjnie noszą włosy skręcone w wysoki stożek oblepiony brunatnożóitą gliną. Dorośli noszą długie włosy związane na karku w węzeł, ściśnięty czymś w rodzaju siatki. Ikowie uważają, że te fryzury są śmieszne i niepraktyczne, i pytają, jak można z nimi biegać... Wysoki stożek wplątuje się w cierniste gałęzie, a węzeł, w którym trzyma się rozmaite cenne przedmioty, łącznie z monetami, podskakuje w górę i w dół przy każdym szybszym kroku, toteż chcąc biec, Dodosowie muszą przywiązywać włosy pnączem do szyi. Dla Ików, których życie często zależy od zdolności szybkiego poruszania się, wszystko, co krępuje ruchy, jest głupotą. Turkanie noszą na głowach płaskie gliniane koki. co wygląda ładnie i nie jest kłopotliwe. Niektórzy Ikowie nawet usiłowali ich naśladować, na przykład stary ojciec mkungu mieszkający w Loitanet. Ale Turkanie są hojniejsi od Dodosów — ponieważ mają więcej do rozdania — i z tego właśnie powodu są wyszydzani.

Skoro Ikowie wyśmiewają się z przyjaciół, którzy mają .

do nich zaufanie, nic dziwnego, że sami takim uczuciem nikogo nie darzą, toteż ten obustronny brak zaufania stał się jedną z cech charakterystycznych związku braterstwa. Reguł tego związku przestrzega się tylko pod przymusem, jak w przypadku niechętnie udzielanego zezwolenia, żeby ..brat” wziął niuch tabaki, skoro już ją zauważył. Jednakże wszelkie sposoby prowadzące do wykręcenia się od zobowiązania są dozwolone. Pewnego razu, kiedy Jakumie złożył wizytę pewien Dodos związany z nim braterstwem, omal nie doszło do groźnej utarczki. Siedzieliśmy w kilka osób w w cieniu drzewa na di, przy nowej wiosce Atuma, kiedy wolnym krokiem zbliżył się do nas ów Dodos i stał chwilę nie opodal, zanim usiadł i przemówił. Stał w swobodnej i wdzięcznej pozie, jaką często przybierają pasterze, cały ciężar ciała wspierając na jednej nodze, gdy druga, zgięta w kolanie, ledwo dotykała ziemi. Brodę oparł na dłoniach, które obejmowały u góry długi kij pasterski. W końcu usiadł i powiedział do Jakumy, że przyszedł po tytoń. Dodał zaraz, że chce go kupić, tytoń jest bowiem towarem tak cennym, że nie sprzedaje się go byle komu i nawet przyjaciel gotów jest za niego zapłacić. Jakuma spytał, co mu „brat” przyniósł. Dodos odparł, że niestety wziął ze sobą tylko pięć szylingów na tytoń. Jakuma wiedział, że to prawda, bo nagość gościa nie pozwalała nic ukryć. Nastąpiły targi co do ilości tytoniu, którą można kupić za tę sumę, a kiedy Dodos sięgnął do siatki na włosy, żeby wydobyć pieniądze, wszystkie szyje wyciągnęły się, a oczy pożądliwie wypatrywały, co jeszcze jest tam ukryte. Ale światło dzienne ujrzało tylko owe przyrzeczone pięć szylingów i po końcowej wymianie zdań targ został dobity. Wtedy Lomongin wstał, przeciągnął się i odszedł, a wraz z nim kilku innych. Dwóch z nich natychmiast podeszło do udającego się już w swoją stronę Dodosa i zażądało, żeby dał im trochę tytoniu, lecz on odmówił, mimo że szli za nim przez jakiś czas. W końcu Dodos pozbył się ich i znikł nam z oczu.

Za chwilę przez di przebiegł Lomongin w kierunku swojego odoku, przed który zaraz wywołał Lokwama. Szepnął mu coś do ucha i Lokwam natychmiast puścił się biegiem w kierunku, w którym odszedł Dodos. Jakuma, udający dotąd, że drzemie, usiadł nagle i zażądał od szwagra wyjaśnień. Lomongin powiedział, że przypadkiem obserwował odchodzącego Dodosa i zobaczył z pewnej odległości, iż ten wcale

1 99