28
i
przemieszcza się w próżniach skalnych. Jej występowanie w porach i szczelinach jest wywołane napięciem powierzchniowym wody i przyleganiem do powierzchni skalnej pod wpływem sił międzycząsteczkowych. Wysokość wzniosu kapilarnego (podniesienia się wody w przewodach kapilarnych) zależy od średnicy włoskowatych (wąskich) porów i szczelin, w których znajduje się woda (rys. 5). Im drobniejsze są kanaliki w gruncie, tym woda w kapilarach podsiąka wyżej (tab. 5). Woda kapilarna występuje w pobliżu strefy saturacji (rys. 6); jest to tzw. woda kapilarna podparta. Może także występować jako w oda kapilarna zawieszona (rys. 6); powstaje wówczas, gdy wody opadowe przenikają do porów o charakterze kapilarnym (średnica porów mniejsza od 1-3 mm) lub też w wyniku szybkiego opadania zwierciadła wód podziemnych i oderwania się tych wód od strefy wzniosu kapilarnego. Maksymalna wysokość wody kapilarnie zawieszonej jest dwukrotnie większa od wysokości wody kapilarnie podpartej (Kowalski, 1988).
Rys. 5. Wysokość wzniosu kapilarnego w zależności od uziarnienia skał (podano wartości maksymalne) (wg Płochniewskiego, 1971); 1 - piasek gruboziarnisty. 2 - piasek średnioziarnisty, 3 - piasek drobnoziarnisty, 4 - mułek, 5 - glina piaszczysta, 6 - ił piaszczysty, 7 - zwierciadło wody
ni
►
Cl
C
C
CO
co
co
S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader