img080 (16)

82,2 cenie pierwszych zasad. Tego. rodzaju zdania intelekt musi uznać za prawdziwe, poznawszy raz za pomocą dowodzenia dedukcyjnego konieczny związek zachodzący pomiędzy wnioskami i założeniami [161]; zanim jednak intelekt pozna drogą dowodzenia konieczność tego związku, nie musi uznać owych zdań koniecznych za prawdziwe.

Podobnie ma się i z wolą. Istnieją bowiem pewne dobra szczegółowe, które nie pozostają w koniecznym związku ze szczęśliwością, gdyż i bez nich można cieszyć się szczęściem. Do takich dóbr nie zmierza wola z konieczności. Istnieją natomiast inne dobra, od których szczęśliwość zależy w sposób konieczny, a mianowicie te, dzięki którym człowiek zmierza do Boga i tkwi w Bogu, który sam tylko i wyłącznie stanowi prawdziwą szczęśliwość. Lecz zanim pewność spływająca w nas z widzenia Boga dowiedzie nam konieczności tej zależności, wola nie będzie tkwiła w sposób konieczny ani w Bogu, ani w rzeczach Bożych. Natomiast wola stworzenia oglądającego Boga w Jego istocie z konieczności tkwi w Bogu, podobnie jak my dziś z konieczności chcemy być szczęśliwi. Widzimy więc jasno, że wola nie chce w sposób konieczny wszystkiego, co jest przedmiotem jej chcenia.

tionem seąuitur remotio primorum principioruin. Et his intellectus ex necessitate assentit, cognita connexione necessaria conclusionum ad principia per demonstrationis deductionem: non autem ex necessitate assentit anteąuam huiusmodi necessitatem connexionis per de-monstrationem cognoscat.

Similiter ctiam est ex parte voluntatis, Sunt enim ąuaedam parti-cularia bona, quae non habent necessariam connexionem ad beatltu-dinem, quia sine his potest aliąuis esse beatus: et huiusmodi voluntas non de necessitate inhaeret. Sunt autem quaedam habentia necessariam connexionem ad beatitudinem, ąuibus scilicet homo Deo inhaeret, in quo solo vera beatitudo consistit. Sed tamen antequam per cer-titudinem divinae visionis necessitas huiusmodi connexionis demon-stretur, voluntas non ex necessitate Deo inhaeret, nec his quae Dei sunt. Sed voluntas yidentis Deum per essentiam, de necessitate inhaeret Deo, sicut nunc ex necessitate volumus esse beati. Patet ergo quod yoiuntas non ex necessitate vult quaecumque yult.

1.    Do czegokolwiek wola zdąża, to zawsze zmierza do tego jako do dobra. Ponieważ jednak dobro jest różne i liczne, wobec tego wola nie kieruje się z konieczności do jednego tylko dobra.

2.    Ruch w przedmiocie poruszającym się powoduje przyczyna ruchu w sposób konieczny wówczas, gdy moc przyczyny ruchu do tego stopnia przewyższa przedmiot znajdujący się w ruchu, że wszelkie możliwości w przedmiocie tym tkwiące poddane są owej przyczynie. Ponieważ jednak możliwości woli rozciągają się na dobro ogólne i doskonałe, więc wszystkie jej możliwości nie poddają się jakiemuś dobru szczegółowemu. Wobec tego wola nie podlega z konieczności poruszeniom pochodzącym od tego dobra szczegółowego.

3.    Władza zmysłowa nie jest władzą zestawiającą ze sobą rozmaite przedmioty, jak np, rozum — lecz po prostu przyjmuje do świadomości jakąś jedną rzecz. Dlatego to porusza ona pożądanie zmysłowe w sposób ściśle określony, zależny od tego jednego jej przedmiotu. Rozum natomiast zestawia ze sobą liczne przedmioty — i dlatego pożądanie umysłowe, czyli wola, może być pobudzane przez liczne czynniki, nie zaś za pośrednictwem jednego w sposób konieczny.

AD PRIMUM ergo dicendum quod volunta» in nihil potest tendere nisi sub ratione boni. Sed quia bonum est multipiex, prcpter hoc non ex necessitate determinatur ad unum.

AD SECUNDUM dicendum quod movens tunc ex necessitate cau-sat motum in mobili, quando potestas moventis excedit mobile, ita quod tota eius possibilitas moventi subdatur. Cum autem possibilitas voluntatis sit respectu boni universalis et perfecti, non subiicitur eius possibilitas tota alicui particulari bono. Et ideo non ex necessitate movetur ab illo.

AD TERTIUM dicendum quod vis sensitiva non est vis coIlativa diversorum, sieut ratio, sed simpliciter aliquid unum apprehendit. Et ideo secundum illud unum determinate movet appetitum sensiti-vum. Sed ratio est collativa plurium: et ideo ex pluribus moveri potest appetitus intellectivus, scilicet voluntas, et non ex uno ex necessitate.

409