IMG$85 (2)

dów uczniowie bywają uprzedzeni o mającym się odbyć planowaniu. Podaje się im ogólną tematykę planowanych lekcji i źródła, które mogą stanowić podstawę ustalania przyszłego planu. Dobrze jest bliżej określić zadania, jakie uczniowie mają wykonać w związku z zapowiedzianym planowaniem lekcji. Uniknie się w ten sposób niejasności, o których sygnalizują następujące wypowiedzi uczniów:

—    Ja nie bardzo wiem, jak mam przygotować się do tej lekcji. Czy to trzeba przeczytać wszystkie czytanki, jakie są w tym rozdziale podręcznika? Tego jest tak dużo! Ale też nie wiem, czy to wystarczy? (uczeń klasy VII).

—    Ozy, jak czytało się jakieś książki albo. opowiadania, któ-Tych nie ma w podręczniku, czy to też będzie nam potrzebne i jak powinno wyglądać przygotowanie do omawiania takiej lektury, bo przecież nie wszyscy czytali takie książki? (uczeń klasy VI).

Przytoczone pytania i wątpliwości uczniów z zaburzeniami w nauce wskazują potrzebę prowadzenia rozmów na temat przyszłego planu lekcji. Konieczność taka zachodzi szczególnie w przypadku uczniów społecznie .nieprzystosowanych, którzy z reguły mało interesują się przyszłą tematyką zajęć lekcyjnych. Krótki downy kontakt z nimi (2—3-minutowy) w sprawie przyszłego planowania lekcji, łącznie z pewnymi sugestiami z naszej strony, może okazać się wystarczającym bodźcem dla ich aktywnego współudziału w zapowiedzianym planowaniu.

Na lekcji poświęconej planowaniu — zależnie od sposobu ustalania ostatecznej wersji planu zajęć lekcyjnych — uprzystępnia się uczniom- przygotowany przez nauczyciela projekt planu w formie pisemnej (najczęściej na tablicy) luib stwarza się warunki swobodnego referowania przez uczniów (także trudnych) własnych propozycji w sprawie przyszłych tematów lekcji. W tym ostatnim przypadku nie bez znaczenia jest umożliwienie uczniom opracowania projektu planu lekcji w zespołach. Aby ułatwić im jego przygotowanie, można zasugerować, iż plan taki powinien obejmować 2-3 .tematy ogólne i- ich uszczegółowienie w postaci konkretnych zagadnień, z których każde może być w przyszłości przedmiotem rozważań podczas jednej jednostki lekcyjnej. Następnie uczniowie mogą zgłaszać własne uwagi i oceny dotyczące przedstawianych propozycji zarówno do zaproponowanych głównych i szczegółowych tematów, jak i źródeł oraz sposobów ich opracowania. Oto niektóre wypowiedzi uczniów w tej sprawie:

—    Myślę, że za dużo mamy lekcji, które mają profil historyczny. Nie lubię, jak się wydusza z nas wszystkie daty historyczne i straszy jednocześnie skargą do nauczyciela od historii (uczeń klasy VII).

—    Na pewno większość z nas chciałaby, aby były też lekcje poświęcone sprawom młodzieży. Jest dużo książek młodzieżowych i na pewno wszyscy chętnie dyskutowalibyśmy na tematy zawarte w takich książkach (uczennica klasy VIII).

—    Mnie się podoba ten plan, który pani nam pokazała. Ale myślę, że to jeszcze nie wszystko. Wydaje mi się ważniejsze, żeby lekcje te były „dyskusyjne”. * Bo chociaż na takich lekcjach może być głośno, to wszyscy jednak są wtedy aktywni i dużo z takich lekcji wynosimy (uczeń klasy VIII).

Z kolei nauczyciel ustosunkowuje się do wypowiedzi uczniów. Stara się uwzględniać możliwie wszystkie uwagi i sugestie uczniów. W przeciwnym razie mogą oni odczuć, że nie traktuje się ich poważnie. Właściwe ustosunkowanie się do wypowiedzi uczniów, zwłaszcza z zaburzeniami w nauce, wydaje się koniecznym warunkiem aktywnego ich włączenia w realizację ostatecznej wersji planu, zatwierdzonej przez nauczyciela. Plan taki uczniowie zapisują do zeszytu, aby następnego dnia lub za kilka dni zgłosić nauczycielowi swój udział w przygotowaniu ściśle określonego tematu.

/ Współudział uczniów w przygotowaniu lekcji jest niewątpliwie nieuchronną konsekwencją ich współudziału w planowaniu zajęć lekcyjnych. Uczestnictwo w ustalaniu planu nie miałoby właściwie żadnego sensu, gdyby nie stanowiło rzeczywistego punktu wyjścia w konkretnej jego realizacji z osobistym udziałem uczniów. Udział taki z reguły nie tylko uatrakcyjnia przebieg przyszłej lekcji i czyni Uczniów odpowiedzialnymi za właściwą organizację, lecz pozwala także korzystać z pozalekcyjnych doświadczeń, np. w związku z oglądanymi przez nich programami telewizyjnymi lub czytaniem prasy codziennej itp. Na wychowawcze znaczenie tego rodzaju doświadczeń w toku nauczania

123