IMGD50 (2)

Edukacja alternatywna 139

W tym okresie nasze oddziaływania wychowawcze powinny zmierzać do odpowiedniego ukształtowania ciała fizycznego. Wychowanie musi uszanować to, do czego to ciało jest zdolne. Zadaniem wychowania jest stworzenie odpowiedniego zewnętrznego środowiska, które dziecko może wewnętrznie odtworzyć. Są dwa słowa, które wyznaczają stosunek dziecka do środowiska: naśladowanie i wzór. Dziecko w tym czasie nieświadomie naśladuje; konieczne jest więc wtedy stworzenie odpowiedniego środowiska wychowawczego, aby to, co dziecko naśladuje, miało także moralną wartość.

II faza rozwoju i wychowania obejmuje okres między 7 a 14 rokiem żyda; jest to okres trwający do dojrzałośd płciowej. Najsilniej wtedy oddziałują symbole i obrazy. Jest to okres wyzwolenia się dała eterycznego. Odpowiednie działania wychowawcze muszą wtedy uwzględnić to, co zdolne jest przyjąć dało eteryczne. W tym okresie wzrasta zasadniczo rola nau-czydela, który staje się wówczas dla dziecka autorytetem wła-śdwego postępowania i wartośdowania. Dziecko w tym wieku odczuwa naturalną potrzebę autorytetu, bowiem nie jest ono jeszcze wtedy zdolne pojąć całej złożonośd świata, ani podjąć w pełni samodzielnej oceny. Wszystko, co w tym wieku przychodzi do dziecka od świata, zdaniem R. Steinera, musi przejść przez nauczydela. Zdolność do własnej oceny tego co prawdziwe i nieprawdziwe, dobre i złe — możliwe jest dopiero wtedy, gdy wcześniej odpowiednia wiedza o świecie zostanie przekazana dziecku przez godny szacunku autorytet.

Świat stawia dziecku wiele pytań, na które nie umie odpowiedzieć i dlatego jest rzeczą naturalną, że takiej odpowiedzi oczekuje od nauczyciela, który reprezentuje w tym okresie dla dziecka „porządek świata". Nie może on w żadnym wypadku zawieść dziecka. Jest to szczególnie ważne około 12 roku żyda, gdy dziecko — jak to określił R. Steiner — „przekracza Rubikon", to znaczy pragnie zobaczyć rzeczywistość, która znajduje się za nauczydelem.

Kolejną ważną datą jest 14 rok żyda — początek III fazy — gdy w młodym człowieku wyzwala się dało astralne. Są to