IMGV64 (3)

108 WACŁAW BERENT

— Dziękuję ci, Borowski!... O nazwiska cię nie proszę: niedopowiedzenia i domyślniki są bardziej pożądane w dziennikarstwie. Natomiast musisz mi opowiedzieć jeszcze kilka najświeższych plotek: bez plotek nie ma publicystyki!... Chcesz się czego napić, Borowski?

Pan von Hertenstein, leżąc wciąż w rogu kanapy, nie spuszczał rozmarzonych oczu z Jelsky’ego.

Jelsky, ty jesteś arcywzorem aktualności, modelem dziennikarza.

Wszyscy porwali się z miejsc. „Niech żyje Jelsky!”. Jelsky trącił się ze wszystkimi kieliszkiem, po czym chrząknął znacząco.

—    Silentium!¹—Jelsky chce powiedzieć speech ².

—    Krótki, panowie. Przypomnę wam tylko: „Gdym szatana mego ujrzał, był on poważny, ponury i głęboki. Naprzód, zabijmyż ducha ociężałości!”³® — Panowie, niech żyje...

—* Sztuka — pisnął ktoś nieśmiało.

—    Głupiś! — szepnął mu z góry Jelsky. — Banalne zwierzę!... Panowie,, niech żyje paszkwili"⁴

Na wszystkich podziałało to jak objawienie; ludzi porwał szał radości.

—    Wiwat! Niech żyje!

Pan von Hertenstein zwrócił się do drobnej, milczącej figurki w pelerynie francuskiej.

—    Mały, napisz no jaki kuplet przepotężny i zaśpiewaj go nam.

—    Brawo! — krzyczano. Towarzystwo było już po tylu kieliszkach wina, że wszystko je cieszyło. — Pisz, Miillerek, pisz.

Mały błysnął złośliwymi oczyma; miał widocznie gotową myśl. Pochwycił podaną sobie kartę papieru i począł szybko pisać. Borowski tymczasem rozglądał się po kawiarni. Ujrzał kilka sztywnych panienek w atłasach, co sznurując usta zerkały boczkiem na pannę Liii i towarzyszki. Pociągnął nosem z aktorska, skrzywił się i zmrużył oczy.

—    Mieszczaństwo czuję! — rzekł uderzając się po nosie.

—    Brawo, Borowski! (Przy stole pito już tylko i krzyczano „brawo”.)

Jelsky wezwał czym prędzej kelnera.

—    Każ pan orkiestrze grać kankana⁵.

Kelner rozłożył ramiona i wskazał oczyma na poważną publiczność w sali.

—    Poczekajmy trochę — prosił. — Niech się przerzedzi w kawiarni.

—    Myśmy nie gimnaziści, panie Zahlkellner⁶, aby nas kankan sam przez się radował — rzekł z grymasem pan von Hertenstein, bardzo niezadowolony z tego, że go kelner zmusza do mówienia. — Nam to właśnie sprawi satysfakcję, że tamci panowie i tamte panienki go usłyszą.

Wobec powagi słów pana von Hertensteina kelner skłonił się tylko.

—    Ale — wołał za nim autor dramatyczny — przy sposobności każ pan przysłać kilka butelek szampana.

Kelner skłonił się panu Turkułowi.

Turkuł wcisnął się plecami w oparcie kanapy; rozrzuciwszy szeroko poły tużurka, ukrył podbródek w obfitym swym

1

   silentium (łac.) — cisza.

2

   speech (ang.) — przemówienie.

3

³⁸ Cytat z łąko rzecze Zaratustra F. Nietzschego (op. cif., s. 44) ze znaczącym opuszczeniem: „Gdym szatana swego ujrzał, był on poważny, ponury i głęboki: był to duch ciężkości — przezeń wszystko ginie. Nie gniewem, lecz śmiechem się zabija. Naprzód, zabijmyż aucha ciężkości!”

4

paszkwil (z wł.) — utwór, zwykle anonimowy lub publikowany pod pseudonimem, wymierzony przeciw konkretnej osobie, ośmieszający ją złośliwie w sposób insynuacyjny, obelżywy i zniesławiający.

5

   kankan — taniec przywieziony do Francji z Afryki, przyjął się szczególnie w operetce, dzięki Jacques’owi Offenbachowi, i na estradach lokali rozrywkowych. Niektóre figury tego tańca raziły na tle ówczesnej obyczajowości mieszczańskiej, stąd też kankan stał się swego rodzaju symbolem rozpasania.

6

   Zahlkellner (niem.) — kelner inkasujący należność za konsumpcję, płatniczy.