IMGw52

95

niezbędna jest znajomość fizjologii ręki. Ręka skupia w sobie trzy podstawowe czynności:

-    czynność chwytną, która jest czynnością najbardziej prymitywną, spotykaną również wśród niższych form życia,

-    czynność manipulacyjną, występującą u wielu zwierząt, lecz najlepiej wykształconą u człowieka,

-    mowę ręki, najwyższą formę czynności ręki.

( Pisanie wymaga zarówno czynności chwytnej, jak i manipulacyjnej. Czynność pisania angażuje całą rękę, gdyż ruchy pisarskie wymagają udziału nie tylko palców, ale także przedramienia i łokcia. Sprawność ruchów pisarskich jest zależna od dynamiki procesów nerwowych oraz anatomicznej dojrzałości aparatu kostnego i mięśniowo-stawo-wego ręki oraz poziomu koordynaq'i wzrokowo-ruchowej. Dojrzałość tę osiąga dziecko wraz z wiekiem, zaś sprawność w miarę nabywania doświadczeń w pisaniu.

Dzieci przedszkolne oraz w młodszych klasach szkoły podstawowej napotykają duże trudności w pisaniu, głównie z powodu niedostatecznej sprawności ręki. U dzieci 7-8 letnich nie jest jeszcze zakończony proces kostnienia dłoni. Skostnienie nadgarstka następuje dopiero w wieku 10-13 lat.

Ręce dziecka, a w szczególności palce są bardzo giętkie, bowiem kości palców mają zakończenia chrząstkowe. E. Hurlock (1985) zwraca ponadto uwagę, iż u dzieci 6-7 letnich „nerwy i mięśnie palców, ręki, przegubu i ramienia nie są rozwinięte w takim stopniu, aby mogły wykonywać precyzyjnie skoordynowane ruchy potrzebę przy pisaniu”. Z tego więc względu nauki pisania nie można rozpoczynać zbyt wcześnie. Niezbędną do pisania sprawność manualną zdobywa dziecko w toku wykonywania różnych działań, a zwłaszcza czynności angażujących drobne ruchy palców. Należą do nich: wydzieranie, wycinanie, naklejanie, zginanie, wyszywanie, nawlekanie, rysowanie, malowanie oraz wszelkie prace konstrukcyjne. Doniosłe znaczenie takich zajęć polega na tym, że sprzyjają one kształtowaniu się ruchów dowolnych, celowych, skoordynowanych. Właśnie tego typu ruchy potrzebne są przepisaniu.