Obraz9 (29)

222 Emile M. Cioran

i rozdyma go — przerażenie, które krąży jak eter pomiędzy tobą i drżeniem powietrza, które dokonuje swej przemożnej ekspansji, zatrważającego zakażenia i rzuca swój niszczycielski czar?

Przerażenie czyni przestrzeń niematerialną i drżącą. Dlatego nie zna ono ani granic ani oporu. Czy nie zauważyliście nieobecności przestrzeni w malarstwie Goyi?

Historia rozwiązała mnóstwo konfliktów pomiędzy ludźmi, nie rozstrzygnęła jednak żadnego konfliktu pomiędzy człowiekiem i światem. O ile utopie można pojąć w życiu ludzi, o tyle są one nie do przyjęcia w życiu człowieka. Człowiek mógłby pogodzić się z samym sobą. Historia nie jest jednak łonem Abrahama.

I pomyśleć, że od początków aż do dzisiaj nie zaistniała ani jedna radosna myśl...

Donkiszoteria: wierzyć, że jest jeszcze coś do zrobienia i że moglibyśmy pocieszyć się chimerami...

Oddalenie: potrafić mówić o bolesnych rzeczach jak

0    oczywistości, bez namiętności i bez patosu. Każde oddalenie jest być może terapią, a jako takie — hipokryzją.

Mądrość: być obojętnym, zarówno w życiu, jak

1    w śmierci.

Martwię się, że potrafiłem wypowiadać na temat życia jedynie stwierdzenia oczywiste i słuszne, że nie poświęciłem mu żadnego hymnu.

Kiedy myślę o wszystkich prawdach, które nadejdą po mnie, powiedzieć, że niczego nie utraciłem... Istnieje tak wiele prawd, które niczego nam nie powiedziały i które nie miały nikogo, komu mogłyby powiedzieć, że dalsza wiara w nie wypływa raczej z kłamstwa niż z błędu. Ale czy żyliśmy wraz z prawdami i błędami? Ja sam byłem jedynie poza prawdą i błędem, na przecięciu których znajduje się ta ziemia, skazana na jałowe prawdy i pospolite błędy.

Niespodziewane objawienie wszystkiego, czego nie przeżyłem, wszystkiego, czego nie przeżyję być może nigdy! Któż może zrozumieć obłąkańcze pragnienie życia, które czasem szarpie rozpalonymi obcęgami ciało, by zmusić je do krzyku, łub dławi je gwałtownym wzruszeniem, zbyt długo tłumionym? W drżącym stopieniu się istnienia kiełkuje żal, który dusi oddech i ukazuje nam z prędkością błyskawicy cały wszechświat pragnień, które skrywała nasza myśl. Zmysłowy dreszcz nadaje temu objawieniu palącą treść, lecz przysięgi i klątwy nadają mu doniosłość przeznaczenia. Czy nie będziemy mogli zatem z tytanicznym zapałem i nadludzką przesadą wyczerpać życia, a siebie wraz z nim? Ach, wywrócić kiedyś ten wszechświat w powszechnym drżeniu!

Czy znacie nieposkromiony atak szalonej siły, wobec której drzewa, góry, morza zdają się zwykłym kaprysem? Ten napastliwy niepokój, tak krótkotrwały jak iskra, który pokonuje opór każdej formy materii i większy jest nad objawienie się jakiejkolwiek energii...

Nie istnieją już wtedy drzewa ani lasy, których nie mógłbyś wy karczować, góry, których nie mógłbyś obalić, morza, których nie mógłbyś poskromić i osuszyć. Nie istnieje już ruch, który nie stałby się skałą, ani skała, która nie stałaby się rzeką. A wówczas pod naporem tej bezrozumnej i nieprzewidywalnej siły całe tworzywo niemożliwości świata przemienia się w miękką masę. Opór materii ustępuje jak we śnie, a sama forma zdaje się wyśniona. Jedynie boska pamięć mogłaby sobie jeszcze o niej przypomnieć. Kiedy przejmuje ona władzę nad duszą i ciałem, nie jestem już sobą, by móc ją zrozumieć,