Obraz7 (16)

Tak definiowane materiały odniesienia znajdują zastosowanie do:

-    kontroli dokładności i precyzji wykonanych analiz rozmaitych materiałów,

-    kalibracji przyrządów analitycznych i testowania nowoopracowanych metod analitycznych,

-    określenia zakresu stosowalności nowych metodyk analitycznych,

-    potwierdzenia umiejętności nowego analityka lub laboratorium.

Przygotowaniem odpowiednich materiałów odniesienia, co jest procesem skomplikowanym i pracochłonnym, zajmują się odpowiednio wyspecjalizowane laboratoria chemiczne.

Idealny CRM powinien być możliwie jak najbardziej podobny do analizowanych substancji pod względem ogólnego składu pierwiastkowego, struktury i innych czynników, które mogą mieć wpływ na wyniki analizy. Ze względu na ogromną różnorodność stosowanych materiałów odniesienia warunki te są z reguły spełniane jedynie w przybliżeniu. W przypadku testowania procedury analitycznej o dużym stopniu uniwersalności dobrze jest zastosować kilka typów CRM.

W chwili obecnej rozróżnia się trzy typy materiałów odniesienia: materiały odniesienia składu chemicznego, właściwości fizycznych oraz specjalnych właściwości technicznych. Przykłady niektórych dostępnych atestowanych materiałów odniesienia należących do grupy pierwszej przedstawiono w tabeli 10.6.

skowej (9]

Nazwa materiału odniesienia	Symbol CMR	Oznaczane pierwiastki
Woda morska (ze strefy przybrzeżnej)	CASS-2	As, Cd, Cr, Co, Cu, Fe, Mo, Mn, Ni, Pb, Zn
Symulowana woda deszczowa	CRM-408	Ca, K, Mg, Na, NH„‘, Cl', H,0’, NOf, sof
Osad denny (morski)	MAG-1	As, Be, Ca, Cd, Ce, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, P, Pb, Ti, Zn
Włosy ludzkie	CRM-39	Cd, Hg, Pb, Se, Zn
Mięso tuńczyka	IAEA-350	Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni, Rb, Se, Zn, metylortęć
Serwatka (w proszku)	IAEA-155	Br, Cd, Cl, Co, Cr, Cs, Hg, Mg, Mn, Ni, P, Pb, Rb, Sc, Se, Zn
Igły świerkowe	CRM-107	Al, Ca, Cl, Mg, Mn, N, P, S,Żn

Tego typu materiały powinny być przechowywane w warunkach gwarantujących stabilność ich składu przez cały czas użytkowania. Warto pamiętać, że materiał pobrany z pojemnika nie może być do niego nigdy zawracany.

Szczególnie cenne w analityce są materiały odniesienia dla oznaczania pierwiastków występujących w skomplikowanych próbkach (materiały biologiczne i produkty spożywcze) w śladowych ilościach. Warto jednak podkreślić, że wykorzystanie CRM nie wystarcza do zapewnienia dokładności w przypadku metody, która nie podlega badaniom statystycznym lub jest obarczona błędem systematycznym. Jest jednak pierwszym krokiem do uzyskiwania lepszych i dokładniejszych wyników analiz chemicznych złożonych próbek.

Obecnie najlepsze rezultaty oceny wiarygodności nowo opracowanych metod analitycznych, kontroli wykonywanych analiz, walidacji metody, technik i aparatury analityczno-pomiarowej czy wreszcie oceny pracy nowych laboratoriów osiąga się przez „równoległe” wykorzystanie odpowied-

251