P1010304 (4)

112

I R 1 A D A

istne corpus makabrycznego erotyzmu”. Trup staje się przedmiotem pożądania - i dlatego, że może być piękny, i dlatego, że może być skręcony z bólu. Doloryzm sprzyja powstawaniu frenetycznej estetyki barokowej i romantycznej. „W świecie wyobraźni śmierć i gwałt spotkały się z pożądaniem”^{1 2 3 4}. Uczucia wobec trupa są ambiwalentne. Z jednej strony budzi żal, grozę i współczucie, jak w tej pieśni umarłych, którą miał zapamiętać ze snu dozorca katedralny w XIII wieku:

My, którzy jesteśmy na gołym polu,

My, głosy wołające na pustyni,

My-pustynia, my opuszczeni,

Którzy jesteśmy pewni naszych mąk.

Z drugiej zaś strony łączy się on z tym, co nieczyste, brzydkie, skalane, z tym, co obsceniczne - w rozumieniu, które przyjmuje Lynda Nead: „Etymologia słowa »obscena« zdaje się potwierdzać jego znaczenie metaforyczne. Pochodzenie jego jest dyskusyjne, choć może być ono modyfikacją łacińskiej -sceny.. Znaczyłoby więc dosłownie wszystko to, co jest poza lub po drugiej stronie sceny, czyli to, czego nie można zaprezentować"¹. Trup - w cale, swej naturalności - stawał się „nieoglądalny", „potworny”, „koszmarne . jak pokazuje Louis-Vincent Thomas, dynamika fantazmatów wobec trupa rozwija się przede wszystkim wokół procesów rozkładu. „Śmierć jest faktem kulturowym i manipulacja trupem odbija postawy odrzucenia lub obrony

Ralph Morgan jako Anthony Lawrence, ofiara szalonego naukowca, w filmie Twórcy potworów (The Monster Maker)-, reżyseria: Sam Newfield, produkcja: Stany Zjednoczone 1944

Na stronie obok: Jesse A. Fernandez Mumia z Palermo, 1980

1

   Ph. Aries, Człowiek..., s. 364-367 i 384.

2

   Cyt. za: J.-C. Schmitt, Duchy..., s. 140.    - ioqs c 42

3

   L. Nead, Afer kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność. Przełożyła E. Franus, oznan ,

4

   Por. P. Kowalski, Zwierzoczłekoupiory, wampiry i inne bestie. Krwiożercze potwory i ero.ja , interpretacji, Kraków 2000, s. 166-175, rozdział: Bestialstw: stereotyp obcości.