PHOTO185

156

dążeniem filozotji jest z jednej strony poznać przedmiot w bez-pośredniem doświadczeniu, z drugiej zaś strony pokazać go czy. telnikowi.

Konieczność ciągłego powrotu do bezpośredniego doświadczenia przedmiotu, konieczność czerpania sensu pojęć z bezpośrednich danych i kontrolowanie przez nie uzyskanych rezultatów jest jednym z podstawowych postulatów fenomenologii. Kto nie rozumie motywów tej tendencji, kto nie rozumie prze-dewszystkietn, że ustalenie treści pojęć — a zwłaszcza pojęć podstawowych — może nastąpić tylko na drodze odwołania się do bezpośredniego doświadczenia, ten też nie może zrozumieć, dlaczego fenomenolog na stawiane mu pytania, co do natury badanego przedmiotu, nie odpowiada ani jakąś definicją tego przedmiotu, ani też żadnem abstrakcyjnie ujętem twierdzeniem, lecz poczyna naprowadzać pytającego na badany przedmiot i usiłuje przcdcwsżystkiem wywołać w niera odpowiednie bezpośrednie do* świadczenie.

Tyle narazie możemy powiedzieć o metodzie fenomenologicznej. Więcej powiemy dopiero wówczas, gdy przedstawimy inne zasadnicze tendencjo fenomenologii i w ten sposób podamy te cechy, które są dla niej wyłącznie charakterystyczne.

{Dok. n.)

TADEUSZ CZEŻ0WSK1.

Zmienne i funkcje.

1. O analizie logicznej języka potocznego i symboli naukowych. — 2. Imiona i zdania. — 3. Wyrażenia nieokreślone i zmienne. — 4. Zmienne a imiona pospolite. — 5. Zmienne jako przedmioty. — 6. Funkcje. — 7. Zmienne logiczne i zmienne objektywne. — 8. Zakresy zmiennych. — 9. Zakończenie.

1.

Praca niniejsza nawiązuje do rzeczy, dotkniętej już w mojej rozprawie „Tcorja klas”‘J,,oraz tworzącej następnie treść odczytu „Imiona i zdania” ^{1 2}); jest to sprawa logicznej analizy symboliki naukowej, obejmującej sobą system naturalny języka potocznego i sztuczne systemy symboliczne nauk formalnych — matematyki i logiki. W „Teorji klas” podstawową rolę odgrywały dwie szczegółowe, należące do tego zakresu badań kwestje, odróżnienie imion pospolitych jako orzeczeń klasowych od imion własnych, nazywających elomenty klas, oraz określanie znaczeń imion pospolitych, do którego sprowadzało się określanie klas. W odczycie „Imiona i zdania” podałem próbę ujęcia symboliki mowy w system, wyróżniając jako elementy tej symboliki imiona i zdania, oraz starając się przeprowadzić ana-logjc między obu wspomnianemi rodzajami elementów.

Bezpośreduio nasuwa się zagadnienie stosunku zmiennych symboli matematyki i logiki symbolicznej do powyższych elementów logicznych mowy, zagadnienie odzwierciedlające się w pytaniu, czy istnieje różnica między zmiennemi a imionami pospolitemi i jaka różnica; nieraz bowiem istnieje skłonność do pomieszania jednych i drugich. Pytanie pierwsze stanowi punkt

1

^J) Archiwum Naukowe, wyd. Tow. dla popierania nauki polskiej; dział I, tom IX, zeszyt 2. Lwów, 1918.

2

Przegląd Filozoficzny, rocznik 21. Warszawa. 1919.