Podręcznik Zaręby4

się w jego otulinie, wkomponowane w naturalny krajobraz, wsie: Łabową, Uhryń lub Rytro.

W Europie Środkowo-Wschodniej powstaje siec zielonych szlaków - greenways, takich jak: Zielony Rower - Greenway Karpaty Wschodnie w Bieszczadach i Rezerwacie Biosfery „Karpaty Wschodnie’’, Zielony Szlak Kraków-Morawy-Wiedeń, rowerowo--kajakowy Szlak Odry, Szlak Bursztynowy Budapeszt-Kraków-Gdańsk, Morawskie Szlaki Wina w Republice Czeskiej, Szlak Wód Mineralnych w Rumunii i in.

W niektórych częściach świata przygotowuje się inne wyszukane trasy turystyczne, takie jak w Parku Narodowym Kakum w Ghanie. Szlaki turystyczne prowadzą tutaj wzdłuż wiszących dróg umieszczonych w koronach drzew (tzw. canopy walkways), na wysokości ponad 30 m, które są połączone systemem drewnianych platform i punktów obserwacyjnych. Takie nadziemne trasy stanowią nie tylko atrakcję turystyczną samą w sobie, ale stwarzają również doskonałe warunki do obserwacji ptaków, motyli i innych zwierząt lasu równikowego. Wiszące drogi w Parku Kakum. których inicjatorem powstania jest Grupa Conscrvation International, zyskały już sławę na arenie międzynarodowej¹.

•    Wypożyczalnie sprzętu turystycznego i sportowego oraz środków transportu -w regionach ekoturystycznych są niezbędne wypożyczalnie oraz serwisy sprzętu turystycznego i sportowego (rowerów, nart biegowych i turystycznych, kajaków i innego sprzętu wodnego). Aby uatrakcyjnić ofertę ekoturystyczną, stwarza się turystom możliwość zwiedzania terenu na grzbietach koni lub wielbłądów;

•    Usługi pilotów i przewodników - pilotami wycieczek ekoturystycznych są wyszkoleni i doświadczeni pracownicy biura organizującego daną wyprawę. W zależności od formy podróży jest potrzebne wykształcenie w określonej dziedzinie nauki (ornitologia, botanika, etnografia) lub aktywności ruchowej (trekking. żeglarstwo, nurkowanie). Niezbędna jest także znajomość odwiedzanego regionu, języka oraz wysoka świadomość ekologiczna pilotów, którzy swoją postawa powinni wpływać na zachowanie uczestników wycieczki. Jeżeli chodzi o przewodników w docelowym miejscu podróży, trzeba korzystać z usług miejscowych osób specjalizujących się np. w wyprawach górskich, wspinaczkowych, przeprawach przez dżunglę lub pustynię, spływach tratwami lub katamaranami itd.;

•    Sieć sprzedaży detalicznej - wspieranie lokalnej przedsiębiorczości i wytwórczości jest jednym z podstawowych założeń ekoturystyki. Turyści powinni być odpowiednio stymulowani do dokonywania zakupów w małych miejscowych sklepikach, galeriach sztuki, na jarmarkach z artykułami spożywczymi, rzemieślniczymi i rękodzielnictwa artystycznego, wystawach i targach, bezpośrednio u wytwórców i artystów ludowych. Trzeba tutaj podkreślić rolę edukacyjną przewodników wycieczek ekoturystycznych, którzy powinni uwrażliwiać turystów, aby nie kupowali np. pamiątek wykonywanych z objętych ochroną roślin i zwierząt. Chodzi o to. aby nie stwarzać popytu na takie produkty (takich jak ozdoby z pancerzy żółwi szylkretowych, biżuteria z kości słoniowej, wyroby ze skóry węży i krokodyli, obrazki wykonane z suszonej szarotki albo dziewięćsiła bezłodygowego).

' Kakum National Park, Ghana: a golden experience at tlie center of the world - www.ghanatou-rism.gov.gh.

80