Scan 140410 0097

którzy wykonują powtarzające się czynności w rytmie od 40 do 60 sekund. Ponieważ zadanie jest proste do wykonania, to łatwo jest ich wymienić na innych. Przeważająca część pracowników tymczasowych pracuje przy liniach produkcyjnych, ewentualnie przy pakowaniu. Kobiety zatrudniane są raczej na stanowiskach niewymagających noszenia ciężarów, między innymi także dlatego, że jest to wymóg ustawowy. Nie wykonują one jednak bynajmniej „lekkich prac”, często stoją przy liniach produkcyjnych. Narzekają na nocne zmiany, ale mężczyźni również to robią. Praca nocą jest szczególnie uciążliwa dla ludzi starszych i osób posiadających dzieci. Firma nie przywiązuje większej wagi do formalnego wykształcenia - dotyczy to większości personelu z wyjątkiem stanowisk administracyjnych i wymagających szczególnych kwalifikacji - bierze raczej pod uwagę kryterium wiekowe jak również odporność na szybkie tempo pracy.

Przy liniach produkcyjnych nad pracownikami wiszą monitory, na których wyświetlane są polecenia dotyczące sposobu wykonania pracy i wysokości norm produkcyjnych. Jeżeli normy nie zostaną wykonane lub produkty są wadliwe, wówczas na pracowników nakładane są kary pieniężne i nie dostają premii. Podczas pracy muszą - z małymi wyjątkami - pozostawać w pozycji stojącej. Jeżeli bez pozwolenia usiądą lub oprą się o linię produkcyjną, zapłacą karę. System informacyjny natychmiast daje znać kierownikowi linii o wykroczeniu i o tym, kto się go dopuścił. Innowacje techniczne na liniach produkcyjnych umożliwiają stałą kontrolę produkcji i zapobiegają większym usterkom jakości produktu. Każdorazowo po wykonaniu kilku faz montażu kontrolowana jest jakość wykonanej pracy, co umożliwia natychmiastową identyfikację osoby będącej źródłem usterki. Taki system zapobiega lub raczej powinien zapobiegać powstawaniu dużej liczby odpadów. O produkcie finalnym pracownicy mają niewielkie pojęcie ze względu na to, że praca dzielona jest na coraz mniejsze partie.

Tempo wykonywania pracy oraz brak przerw na odpoczynek są przyczyną licznych wypadków, szczególnie jeśli pracownicy pracują 12 godzin dziennie i mieszkają w jednym pokoju wraz z innymi. „Podczas pracy zdarza się wiele wypadków, bo wykonujący je ludzie są niewyspani” (Aleksiej, były pracownik Foxconna z Czech, Kutna Hora 25.02.2012 r.). W 2010 r. miejscowy organ nadzoru gospodarczego nałożył na Foxconna w Pardubicach karę grzywny w wysokości ponad 500 tys. koron (19,83 tys. euro)¹ za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących wypoczynku pracowników².

Organ nadzoru stosunkowo regularnie kontroluje fabryki, jednak inspektorzy nie zawsze mogą lub nie zawsze chcą rzetelnie zbadać panujące tam warunki.

Znaczące wahania produkcji wymagają nie tylko szybkiego znajdowania rąk do pracy, lecz również niezwykłej elastyczności w przydzielaniu zadań. W okresach dużego popytu przy liniach produkcyjnych staje wielu pracowników zatrudnionych na czas określony, często tej samej narodowości, natomiast kiedy zamówień jest mniej, pracują tam również pracownicy czescy lub słowaccy, zatrudnieni bezpośrednio przez Foxconna. Niektórzy zatrudnieni są w stanie pracować na każdym stanowisku, zastępując wszystkich innych przy liniach produkcyjnych. Otrzymują oni wyższe wynagrodzenie. Kiedy jest dużo pracy, ci zatrudnieni na czas nieokreślony przeprowadzają również kontrole techniczne, pracują między innymi jako kierownicy grup - można ich więc zatrudniać na wielu stanowiskach i przydzielać różne funkcje.

Wymianą zatrudnionych często zajmują się osobiście menedżerowie, lecz niejednokrotnie też pracownicy, przede wszystkim jednak migranci zarobkowi sami odchodzą z pracy. Uciekają, gdyż zmiany są długie, praca bardzo szybka i monotonna, a płace niskie. Foxconn, żeby ich zastąpić, musi więc dbać o dopływ nowych migrantów zarobkowych. Na wysoką fluktuację wpływa także brak utożsamiania się pracowników z własną pracą i niewielkie oczekiwania, jakie mogą mieć wobec tego rodzaju zatrudnienia. Taka alienacja nie jest jedynie faktem, lecz konstrukcją społeczną, na którą codziennie mają wpływ sami pracownicy³. Praca na linii produkcyjnej wymaga dużej koncentracji przy wielogodzinnym powtarzaniu tych samych ruchów. Kiedy czescy pracownicy i migranci uświadamiają sobie, że ich potencjał pozostaje niewykorzystany lub kiedy realia zbyt odbiegają od ich wyobrażeń, wolą wypowiedzieć umowę. Młodzi pracownicy czescy nie są z reguły zainteresowani na dłuższą metę pracą w Foxconnie, chyba że dostają lepszą umowę. Migranci zarobkowi są mniej lub bardziej przyzwyczajeni do szukania pracy w różnych krajach europejskich i potrafią odpowiednio dostosowywać się do różnych systemów pracy. Wielu pracowników miejscowych jak też wielu migrantów przyjmuje jednak oferowane im warunki, ponieważ Foxconn jest dużym przedsiębiorstwem, które regularnie płaci, może zagwarantować ubezpieczenie zdrowotne i na wypadek bezrobocia. Stosunkowo najłatwiej jest identyfikować się z interesami przedsiębiorstwa pracownikom czeskim zatrudnionym na czas nieokreślony.

1

   Dokładny kurswdniutłumaczenia (7.12.2012) wynosił 1 euro = 25,22 koron. Większe kwoty euro zostały zaokrąglone do dziesiątek (przyp. tłum.).

2

   Evertiq, „Labour inspection fines Foxconn CZ”, 12 lipca 2010, http://www.evertiq.com/ news/17370, dostęp 26 października 2012.

3

   L. Lindio-McGovem, „Alienation and Labor Export in the Context of Globalization. Filipino

Migrant Domestic Workers in Taiwan and Hong Kong”, w: Critical Asian Studies, t. 36, nr 2, 2004, s. 217-238.