ScannedImage 12

Aborygeni i antropologowie 15

lat, a jej praprzyczyną mogły być migracje łowców z północnej Syberii, cofających się przed lodowcem. Wówczas to grupy północnych łowców wyposażone w broń na grubego zwierza odepchnęły swych południowych sąsiadów, lżej uzbrojonych i wyposażonych.

Według koncepcji Birdsella najpierw dotarła do Australii ludność typu nigryc-kiego (kapoidzi)¹⁶, a przynajmniej o dominujących cechach negroidalnych. Ponieważ zbliżona była pod względem morfologicznym do pierwotnych mieszkańców Tasmanii, możemy ojej charakterze wnioskować z cech antropologicznych Tasmańczy-kówⁿ. Tasmańczycy mieli ciemnobrunatną skórę, czarne wełniste (w odróżnieniu od pozostałych Australijczyków) włosy, obfity zarost twarzy, pojawiający się także u starszych kobiet, i średni wzrost 166 cm. Zdaniem Birket-Smitha prawdopodobnie oni przynieśli ze sobą bumerang, szałasy, świder ogniowy, rybołóstwo przez zatruwanie wody i tamowanie strumieni krzakami. A. P. Elkin wysuwa hipotezę, wynikającą z pokrewnego charakteru Tasmańczyków i Papuasów, że ci pierwsi dotarli na Tasmanię drogą morską, najprawdopodobniej z Nowych Hebryd. Wskazuje na to też układ prądów i wiatrów morskich¹ . Natomiast bardziej rozpowszechniony pogląd, którego rzecznikiem jest Ricard¹⁹, wskazuje na trwające gdzieś od 23 tys. do 13-10 tys. lat temu połączenie Tasmanii z kontynentem, jako czynnik ułatwiający migrację. Według koncepcji T. Milewskiego²⁰ mówili oni językami tzw. tasmańskiej rodziny językowej, obecnie wymarłymi.

Znacznie później, pod koniec plejstocenu, ok. 10 tys. lat p.n.e. pojawiają się w Australii australoidzi. Terminem tym określa się jedną z odmian człowieka (wcześniej określanych jako rasy), odmienną pod względem cech fizycznych tak od kaukazoidów (biała odmiana człowieka) jak i negroidów (czarna odmiana człowieka) czy mongoloidów (żółta odmiana człowieka). Australoidami, według klasyfikacji C. S. Coona, są oprócz Australijczyków także Papuasi, Andamańczycy, Weddowie ze Śri Lanki oraz weddoidalna ludność interioru subkontynentu indyjskiego (Dra-widowie). Wbrew rozpowszechnionym poglądom Australijczycy nie są więc pokrewni Murzynom Afryki. Różni ich przede wszystkim jaśniejsza skóra, włosy faliste lub skręcone (nigdy wełniste ani fil-fil), większa ilość włosów na ciele i zarostu roz-

¹⁶    W północno-wschodniej Australii odkryto w okręgu Cairn niskorosłą grupę tubylców. Liczyła sobie 16 osobników, średni wzrost 156 (mężczyźni) do 145 cm (kobiety). Najprawdopodobniej jednak taka grupa powstała w wyniku mikroewolucji przystosowawczej i nie ma wiele wspólnego z pigmoidalnymi Negrytami, takimi jak Andamańczycy, ludy Highlandu Nowej Gwinei (Pesechem, Mimika), wysp Bougainyille^ą Nowych Hebryd iNegryci Indochin. Jednak mity Australijczyków, podobnie jak mieszkańców Melanezji i Polinezji pełne są opowieści o karzełkach — doskonałych myśliwych i złowrogich duchach leśnych.

¹⁷    XIX-wieczni ewolucjoniści byli zdania, że Tasmańczycy stanowią brakujące ogniwo między człowiekiem a małpą a naukowcy urządzali prawdziwe polowania na szkielety tasmańskie.

¹⁸    A. P. Elkin, Australian Abońgines, [w:] Encyclopedia Britannica, t. 2, Chicago 1964, s. 809.

¹⁹    J. Ricard, Australia; A Cultural History, London-New York 1988, s. 5.

²⁰    T. Milewski, Zarys językoznawstwa ogólnego, cz. II, Rozmieszczenie języków, zeszyt 1 i 2, Prace etnologiczne, t. 1, Lublin-Kraków 1948.