Schaeffler Filozofia Religii8

Hluwnuh otUizittluJo y.mlmmto >n» Jtj/.yU wNpólnoty 1 zmioniM warunki, możliwości i granice icgo, co w danym języku można wypowiedzieć. Stosunek zmienności języka i mowy jest więc egzem-plarycźnym przypadkiem, na którym można przestudiować, jak historycznie rozwija się stosunek między formą aktu i odniesieniem do przedmiotu. Fenomenologiczny sposób rozważania języka otworzyłby więc poszukiwany dostęp do fenomenologii historii.

A to co ogólnie odnosi się do stosunku między językiem i historią, odnosi się też specyficznie do stosunku między językiem religijnym a historią religii. Fenomenologiczny sposób rozpatrywania języka religijnego otwiera dostęp do fenomenologii historii religii.

Akt modlitwy wchodzi więc bez watniema^do klasy aktu mo---• .........

wierna. To co zostało powiedziane na temat zmienności języka

i aktualnie dokonywanego mówienia, daje się przestudiować na dialektycznym stosunku języka modlitwy i aktu modlitwy. Jeśli jednak akt mbdlitwyprzedślawili" to w przekonujący sposób Scheler i Heiler, jest doskonałym przypadkiem, w którym występują egzemplarycznie noetyczne i noematyczne cechy aktu religijnego, wówczas można wyciągnąć następujący wniosek: analiza stosunku dialektycznego języka modlitwy, umożliwiającego indywidualny akt modlenia się i indywidualny akt modlitwy, który zmienia język modlitwy, otwiera poszukiwane dojście do odsłonięcia strukturalnej historyczności nie tylko modlenia się, lecz ogólnie religii.

Wcześniej okazało się już, że. próba wykazania się fenomenologii religii polega na tym, czy uda jej się odsłonić strukturalną his tory czność.. religii. Obecnie można postawić następujący wniosek: fenomenologia religii swój egzamin wykazania się może zdać tylko wówczas, gdy uda się jej połączyć badanie intencjo-nalności aktu modlitwy z badaniem języka modlitwy, a więc wykazać, w jaki sposób język religijny przekazuje mówiącemu specyficzną formę odniesienia do specyficznie religijnych przedmiotów i jak dialektyka tego odniesienia (dialektyka mówienia i milczenia, nazywalnej obecności i bezimiennego uchylania się osoby do której się przemawia) posuwa do przodu stosunek religijnej noezy i noematu.

ą. PKUSPKKTYWY - -

PROGRAM FENOMENOLOGII RELIGII I JEGO WDRAŻANIE PRZEZ ANALITYKĘ TRANSCENDENTALNĄ JĘZYKA RELIGIJNEGO

HusseiTowskiemu programowi fenomenologii ogólnej postawiono przede wszystkim dwa wymogi, które jednocześnie wyrażają się w ostrzeżeniu przed nadużywaniem słowa „fenomenologia”^ Fenomenolog musi „wejść na grunt transcendentalny” i jednocześnie * „unieszkodliwić” owe „urealnienie”, które chce przedmiot rozpatrywać jako sam w sobie, poza relacją noezy i noematu. Okazuje się, że transcendentalna analiza językowa, np. transcendentalna semantyka, jak przedstawił ją Wolfram HogreBeT9T4, speł-ma To żądanie Husserla.

Taka analiza języka jest analizą transcendentalną; ponieważ ukazuje, w jaki sposób strukturalne cechy języka kreślą dla konkretnego aktu mowy warunki jego odniesienia do przedmiotów. Jednocześnie zaś taka analiza językowa rezygnuje z wypowiedzi na temat, czym są owe przedmioty, o których się mówi, poza odniesieniem do intencjonalnych aktów mówienia. Zamiast tego bada ona wyłącznie „rodzaj rzeczywistości pierwotnej” rzeczy omawianej i to w samym akcie mówienia.

Husserlowski program fenomenologii regionalnej zawiera ponownie dwa żądania: „Akty dane w sposób pierwotny” bardziej szczególnego rodzaju należy zbadać ze względu na ich strukturę i podporządkować „pierwotnej rzeczywistości” przedmiotów określonej religii. Fenomenologia religii chce być taką właśnie fenomenologią regionalną. Dlatego bada ona akt religijny pod względem jego specyficznie ustrukturalizowanej intencjonalności (jego „logiki znaczeń”), a przedmiot religijny pod względem jego specyficznego sposobu rzeczywistości (świętość w specyficznym rodzaju swego przejawu „hierofanii”). Okazuje się przy tym, że akty religijne i ich przedmioty ustrukturałizowane są przez specyficzną “jedność przeciwieństw, która Efiade, a my za nim, będziemy określać mianem „dialektyki hierofanii”.

Owa diałektyka hierofanii jest jednak doświadczalna w dia-lektyce religijnego aktu mówienia i jego przedmiotu i jest dostęp-

111