SDC10606 (2)

Ite Miejsce, czyn wwanym w detg. marego Państwa. w również poda-\ię swej wiedzy | w memfickiej k wiele innych mndencji, które ■zy medycznej tym wypadku Wpji o egipskiej fedw/n Smith, Wnowi Eberso-wapirus Edwin WEbers (obec-papirusy te Wyda. apirusowi z owodowało m długości ipskiej do-w okresie ia i kapła-\ów, świę-> bchodzo-Iprawiania rywanych azwa pozy.), który ym świą-jtish Mu-o długo-

ił, z któ-i boskie dkryli w idcyfro-fyn, ma p spojrzyjmy ), w i&~

ipdziat IX

Tylko dla wtajemniczonych”. Teksty religijne przeznaczone dla bardzo wąskiego kręgu Odbiorców

Zanim przystąpimy do lektury samych utworów religijnych, potrzeba, jak się wydaje, kilku uwag wstępnych, które ją ułatwią. Jest sprawą oczywistą, że każdy tekst, z którym się spotykamy, był tworzony w ściśle określonej sytuacji historycznej, powstawał jako dzieło określonego autora lub zespołu związanego z danym ośrodkiem religijnym, wreszcie był przeznaczony dla określonego kręgu odbiorców i pełnił konkretne funkcje. Nie zawsze wszystkie te elementy są nam znane, więc nie każdy tekst możemy w jednakowy sposób analizować. Jednakże większość naszych źródeł tekstowych można pogrupować, odpowiadając na pytania, kiedy, gdzie, kto, dla kogo i w jakim celu ułożył dany traktat, hymn, litanię, zaklęcie, monolog, dialog bogów czy modlitwę. Wśród wymienionych tu kryteriów klasyfikacji wyjątkowo wyraźnie rysuje się przedostatnie. Niektóre tełsty, na przykład te, które pokrywały widoczne z daleka pylony świątyń, były dostępne dla wszystkich mieszkańców Egiptu, a przynajmniej dla tych, którzy zamieszkiwali okolicę, gdzie się owa świątynia wznosiła. Inne utwory, na przy-Idad niektóre hymny i litanie recytowano i wyśpiewywano tylko przy okazji pewnych świąt, a słuchaczami była tylko pewna ograniczona liczba uczestników uroczystości, zgromadzona na dziedzińcu świątyni. Były wreszcie kompozycje przeznaczone wyłącznie dla króla lub zastępującego go celebranta i czytano je podczas rytuałów odprawianych w głębi świątyni. Dla Greków świątynie egipskie, otoczone wysokim murem, których wnętrze tonęło w mroku, kojarzyły się nierozłącznie z tajemnymi obrzędami, dla jakich jedyną analogię dostrzegano w greckich misteriach, połączonych z inicjacją i kręgiem wtajemniczonych. Utwierdzały ich w tym przekonaniu odgrywane na zasadzie teatralnego spektaklu rytuały ku czci Ozyrysa w Abydos i innych miastach. „W Sais — pisał w V w. p.n.e. Herodot — znajduje się grób tego, którego nie mam odwagi nazwać imieniem... Na świętym jeziorze Egipcjanie przedstawiają nocą jego cierpienia: nazywają to misteriami. O tych misteriach, które są mi znane wszystkie bez wyjątku, usta moje zachowają religijne milczenie..." Przekonanie o ezoterycznym charakterze egipskich rytuałów utwierdził już wspomniany neoplatończyk Jam-blich z lll-iy w n.e. w dziele De mysteriis Aegyptiorum i za jego pośrednictwem nabyła go nowożytna Europa. Dziś też nierzadko spotykać się można z głębokim przekonaniem, te starożytni Egipcjanie przekazywali głęboką wiedzę gronu wtajemniczonych w obrzędach inicjacyjnych, przy czym dokonuje się tu częs-

■ 99