Siuta Elementy prawa dla ekonomistów rodział 4 prawo karne (15)

Je:!li okres próby minie i w tym czasie sprawca nie popełni nowego przestępstwa, po upływie dalszych 6 miesięcy skazanie ulega zatarciu z mocy prawa i jest uważane za niebyłe. Sprawcę traktuje się tak, jakby czynu przestępnego nie popełnił. W związku z tym z rejestru skazanych usuwa się informację o wymierzonej karze. Na stawiane mu urzędowe pytanie (np. w ankiecie personalnej) skazany może odpowiadać, że nie był karany.

Sal zarządza wykonanie kary, jeżeli w okresie próby skazany popełni podobne przestępstwo umyślnie i zostanie za nie skazany na karę pozbawienia wolności.

Jdli sprawca rażąco narusza porządek prawny w okresie próby (np. popełni inne przestępstwo, uchyla się od dozoru itd.), sąd może zarządzić wykonanie zawieszonej kary.

4. Wi runko we przedterminowe zwolnienie

Skazanego na karę pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary, jeżeli jego zachowanie się w czasie odbywania kary uzasadnia przypuszczenie, iż będzie w przyszłości przestrzegał porządku prawnego, przede wszystkim zaś nie popełni nowego przestępstwa. Cel kary jest wówczas osiągnięty. Na decyzję mają także wpływ inne okoliczności, m.in. właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa oraz zachowanie się po jego popełnieniu.

O warunkowym zwolnieniu decyduje sąd. Warunkowe zwolnienie może • nastąpić po odbyciu przez skazanego co najmniej połowy kary, jednak nie wcześniej, niż po 6 miesiącach. Recydywistę można warunkowo zwolnić po odbyciu dwóch trzecich kary, a wielokrotnego recydywistę, który dopuścił się szczególnie niebezpiecznego przestępstwa (m.in. zabójstwo, gwałt, rozbój, kradzież z włamaniem), po odbyciu trzech czwartych kary, ale nie wcześniej niż po roku. Skazanego na 25 lat pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat, natomiast skazanego na dożywotnie pozbawienie wolności - po odbyciu 25 lat kary. W szczególnych przypadkach sąd skazujący sprawcę może w wyroku wyznaczyć surowsze ograniczenia. Sąd nie może jednak zupełnie wyłączyć prawa skazanego do warunkowego przedterminowego zwolnienia.

W razie warunkowego zwolnienia czas pozostały do odbycia kary stanowi okres próby. Okres ten nie może jednak być krótszy niż 2 lata, ani dłuższy niż 5 lat. W przypadku wielokrotnego recydywisty okres próby nie może być krótszy niż 3 lata. Okres próby skazanego na dożywotnie pozbawienie wolności wynosi 10 lat.

Gdy skazany w okresie próby nie przestrzega porządku prawnego, a w szczególności popełni przestępstwo, sąd może odwołać warunkowe zwolnienie. Okresu spędzonego na wolności nie wlicza się do odbytej kary. Ponowne warunkowe zwolnienie nie może nastąpić przed upływem roku, a w przypadku dożywotniego pozbawienia wolności - przed upływem 5 lat.

Jeżeli w okresie próby skazany nie naruszy obowiązującego porządku prawnego i w związku z tym nie nastąpi odwołanie warunkowego zwolnienia, po upływie dalszych 6 miesięcy karę uważa się za odbytą w całości i nie można już do niej wracać. Inaczej niż w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary, nie następuje tu automatyczne zatarcie skazania. Sprawcy darowuje się resztę kary, ale skazania nie puszcza się w niepamięć.

§ 16. POWRÓT DO PRZESTĘPSTWA

Wbrew obiegowemu przekonaniu, nie każdy człowiek popełniający po raz drugi przestępstwo jest recydywistą.

Powrót do przestępstwa (recydywa) ma miejsce wówczas, gdy sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności, po odbyciu co najmniej 6 miesięcy tej kary dopuszcza się w ciągu 5 lat ponownie przestępstwa umyślnego, przy czym to nowe przestępstwo jest podobne do poprzedniego.

Do recydywy dochodzi w zasadzie w ramach jednego rodzaju przestępstw (na przykład sprawca poprzednio skazany za kradzież dopuszcza się. rozboju lub przywłaszczenia). Recydywistą jest tylko ten, kto popełnia przestępstwo umyślne. Wreszcie o recydywie można mówić tylko pod warunkiem, że kara pozbawienia wolności za poprzednie przestępstwo została wykonana przynajmniej w części wynoszącej 6 miesięcy.

Za recydywistę jest uważany również ten, kto poprzednio był skazany za jakiekolwiek przestępstwo umyślne, odbył co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu kary w całości lub części popełnia umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, dopuszcza się gwałtu, kradzieży z włamaniem lub popełnia inne przestępstwo przeciwko mieniu z użyciem przemocy lub grożąc użyciem przemocy.

Sąd traktuje recydywistę surowiej niż zwykłego przestępcę. Wyraża się to w nadzwyczajnym zaostrzeniu kary (art. 64 k.k.).

§ 17. AMNESTIA I ABOLICJA

Amnestia jest generalnym aktem łaski państwa. Akt ten nie odnosi się - jak przy prawie łaski (ułaskawieniu) - do konkretnego człowieka, lecz do szerokiej rzeszy osób odbywających kary.

Osoby podlegające amnestii oznaczone są najczęściej według rodzaju popełnionych przestępstw bądź według wysokości wymierzonej kary.

137