Siuta Elementy prawa dla ekonomistów rodział 4 prawo karne (21)

. *

n rr*

l* •*,%

Na iowni z oszustwem traktowane jest żądanie korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy (np. skradzionego samochodu). Za oszustwo groi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat (art. 286. k.k.).

Szczególną odmianą oszustwa jest przestępstwo wiążące się z szerokim wykorzystywaniem komputerów i systemów komputerowych. Popełnia je, kto w Gilu osiągnięcia korzyści majątkowej lub wyrządzenia szkody innej osobie, bez upoważnienia wpływa na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przesyłanie informacji, albo zmienia, usuwa lub wprowadza nowy zapis na komputerowym Ę-

• 4 mf

nośaiku informacji. Przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności od

^ ■». •

3 miesięcy do 5 lat (art. 287 k.k.).

Wymuszenie polega na zmuszeniu innej osoby przemocą, groźbą zamachu na iycie lub zdrowie, albo gwałtownego zamachu na mienie, do rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym, albo do zaprzestania działalności gospodarczej. Za -wymuszenie grozi kara pozbawienia wolności od roku do 10 lat (art. 282 k.k.).

Paserstwo utożsamia się na ogół z handlem skradzionymi rzeczami, ale w rzeczywistości zakres tego pojęcia jest znacznie szerszy. Paserstwa dopuszcza się każdy, kto rzecz uzyskaną za pomocą przestępstwa nabywa lub pomaga w jej zbyciu, albo w celu osiągnięcia korzyści majątkowej tę rzecz przyjmuje lub pomaga w jej ukryciu. Za pasera uważa się np. osobę, która kupuje kradzioną rzecz lub rzecz taką przyjmuje w prezencie, lakiernika pomagającego przemalować skradziony samochód, człowieka ukrywającego zrabowane rzeczy itd. Za paserstwo- grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 291 k.k.).

Jeżeli przedmiotem niektórych spośród omówionych przestępstw przeciwko mieniu (np. oszustwa, przywłaszczenia, paserstwa) jest mienie znacznej wartości lub dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury, sprawcy, podobnie jak w przypadku kradzieży, grozi kara pozbawienia wolności od roku do 10 lat.

§ 25. PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO OBROTOWI GOSPODARCZEMU

Nazwą tą kodeks karny obejmuje grupę przestępstw odnoszących się, ogólnie rzecz biorąc, do działalności gospodarczej. Przestępstwa te, o bardzo zróżnicowanym charakterze, mają tę wspólną cechę, że zakłócają prawidłowy przebieg procesów gospodarczych. Niżej mowa jest o kilku z nich.

Wyrządzenie znacznej szkody majątkowej osobie fizycznej, prawnej lub innej jednostce organizacyjnej przez osobę, która na podstawie umowy albo z mocy przepisów prawnych lub decyzji właściwego organu, miała się zajmować jej sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą (np. członek zarządu spółki, makler) - wskutek nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków. Do znamion przestępstwa należy więc wyrządzenie znacznej szkody, a także przyczyna jej wyrządzenia, którą jest przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków przez sprawcę. Kwalifikowanymi odmianami przestępstwa są wyrządzenie szkody w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz wyrządzenie szkody w wielkich rozmiarach. Za przestępstwo grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, a za jego kwalifikowane odmiany do 8 i 10 lat (art. 296 k.k.).

Posługiwanie się fałszem (fałszywymi albo stwierdzającymi nieprawdę dokumentami lub oświadczeniami) w staraniach o uzyskanie kredytu, pożyczki bankowej, gwarancji kredytowej, subwencji lub zamówienia publicznego (kara 'pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat - art. 297 k.k.).

Przestępstwem jest wyłudzenie odszkodowania od zakładu ubezpieczeń przez celowe spowodowanie zdarzenia, z którym wiąże się obowiązek wypłaty takiego odszkodowania, na przykład podpalenie budynku ubezpieczonego od ognia, umyślne rozbicie ubezpieczonego samochodu (kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat - art. 298 k.k.).

Przestępstwo zwane potocznie „praniem brudnych pieniędzy” w rzeczywistości odnosi się nie tylko do środków płatniczych, ale także do papierów wartościowych, wartości dewizowych, praw majątkowych oraz rzeczy ruchomych i nieruchomości. Polega ono na podejmowaniu zróżnicowanych działań zmierzających do legalizacji pieniędzy i innych wymienionych wartości pochodzących m.in. z wytwarzania lub handlu narkotykami, przemytu, fałszowania pieniędzy lub papierów wartościowych, handlu bronią, materiałami wybuchowymi lub rozszczepialnymi, wymuszania okupu. Do działań takich należą na przykład pomaganie do przenoszenia ich własności,- przyjmowanie, przekazywanie lub wywóz za granicę, a także inne czynności utrudniające stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia, miejsca ukrycia itd. Za przestępstwo grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, a za jego kwalifikowane odmiany, na przykład działanie w porozumieniu z innymi osobami - do 10 lat (art. 299 k.k.). Przestępstwa dopuszcza się także pracownik banku ułatwiający opisany proceder, na przykład wbrew przepisom przyjmujący pieniądze w gotówce, dokonujący ich transferu, zaniedbujący w tym zakresie nadzór nad podległymi pracownikami, nie zawiadamiający zarządu banku o określonych operacjach finansowych itp.

Przestępstwem popełnianym w związku z grożącą dłużnikowi upadłością lub niewypłacalnością jest działanie na szkodę wierzyciela, polegające na ukrywaniu składników swojego majątku, ich zbywaniu, niszczeniu, obciążaniu itp. Przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności do 3 lat, a jeżeli działanie dłużnika ma udaremnić wykonanie wydanego już orzeczenia sądu - od 3 miesięcy do 5 lat (art. 300 k.k.). Kwalifikowaną odmianą przestępstwa jest wyrządzenie szkody w opisany sposób wielu wierzycielom (kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat).

Podobny charakter ma przestępstwa polegające na tym, że dłużnik w obliczu grożącej mu niewypłacalności tworzy nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku, udaremniając w ten sposób zaspokojenie

149