Skan20101016001

Tę cechę można odnotować poprzez odrębny termin - zespól ról, przez który rozumiem komplet stosunków ról, które jednostka posiada dzięki zajmowaniu poszczególnego statusu społecznego. Oto przykład: pojedynczy status studenta medycyny pociąga za sobą nie tylko rolę studenta w relacji do jego nauczyciela, ale także szereg innych ról wiążących zajmowany status z Innymi studentami, pielęgniarkami, lekarzami, pracownikami opieki społecznej, laborantami itd. Inny przykład: status nauczyciela państwowej szkoły średniej posiada swój odrębny zespół roi wiążący nauczyciela z uczniami, kolegami, dyrektorom, kuratorem szkolnym, Ministerstwem Wychowania, a często z miejscowymi organizacjami społecznymi, zawodowymi organizacjami nauczycieli,

Stowarzyszeniem Nauczycieli i Rodziców itp.

Powinno być Jasne, że zespól ról różni się od strukturalnego wzoru, który na długi czas był określany przez socjologów jako “wielość ról⁰. Ponieważ w przyjętej praktyce wielość ról odnosi się do kompleksu ról przypisanych nie pojedynczemu statusowi społecznemu, ale do różnorodnych statusów /często w różnorodnych sferach instytucjonalnych/, w których jednostki się znajdują - na przykład role powiązane z odrębnymi statusami nauczycielki, żony, matki, katoliczki, repub.likanki i tak dalej, oznaczmy ten kompleks statusów społecznych Jednostki jako jej zespól statusów. Z kolei każdy ze statusów posiada swój odrębny zespół ról.

Pojęcia zespołu ról i zespołu statusów są pojęciami strukturalnymi i odnoszą się do części struktury społecznej w pewnym określonym czasie. Seria statusów rozważana jako zmiany występujące z odpowiednią częstotliwością i ukształtowana.' społecznie będzie określona jako sekwencja statusów, jak na przykład statusy’ kole jnc zajmowane przez studenta medycyny, młodego lekarza,: lekarza zakładowego i niezależnego lekarza. W tym samym sensie możemy oczywiście obserwować sekwencję zespołu ról i zespołu statusów„

J

M

Można uważać, że struktura społeczna składa się z ukształtowanych układów zespołów ról, zespołów statusów 1 sekwencji statków* Pojęcia te przypominąją nam w najmniej oczekiwanych okolicznościach, że musimy pamiętać o ialicie, iż pozornie prosta struktura społeczna jest nadzwyczaj złożona. Działające struktury społeczne muszą Jakaś poradzić sobie w zorganizowaniu tych zespołów i sekwencji statusów i roi, tak aby osiągnąć znaczny stopień porządku sj>ołocznego wystarczający, by umożliwić większości ludzi w większości przypadków zajmowanie się sprawami życia społecznego bez potrzeby improwizacji w każdej nowej sytuacji, w obliczu której się znajdą.

Pojęcia te pomagają najm rozpoznać pewne ważne problemy struktury społecznej wymagające analiz. Które procesy społeczne mają tendencję do zakłócania i rozrywania zespołu ról, tworząc warunki atrukturain«ej niestabilności? Na skutek jakich społecznych mechanizmów role w zespole ról stają się wyraźnie określone, tak że konflikt między nimi staje się mniejszy, niż byłby w innym przypadku?

Struł;turalne źródła braku równowagi w zespole ról

Wydawałoby się, że podstawowym źródłem zakłóceń w zespół© ról warunki strukturalne: jednostka zajmująca poszczególny status ma partnerów roli, którzy są różnie umiejscowieni w strukturze społecznej, n/ rezultacie ci inni mają wartości i oczekiwania moralne w powiej mierze różniące się od tych wartości, które dotyczą posiadacza statusu. Istotnie, na przykład członkowie rady szkolnej poohodzą często s© społecznych i ekonomicznych warstw całkiem różnych od tych, z których pochodzi nauczyciel szkoły średniej, i pod pewnymi względami ich wartości i oczekiwania różnią się od wartości i oczekiwań nauozyciela. Dany nauczyciel może więc z łatwością podlegać konfliktowym oczekiwaniom jego roli ze strony swoich kolegów po fachu, wpływowych członków rady szkolnej i czasami kuratora szkolnego. To, ©o jest fanaberią wy-