Modele relacji lekarz-pacjent:
1) Model komunikacji-polega na przekazywaniu przez pacjenta informacji o jego stanie zdrowia, następnie są one analizowane przez lekarza, po czym udzielane są choremu porady, jak powinien postępować i co powinien zmienić. Zachowania obu partnerów zdeterminowane są ich własnymi motywacjami. Reakcja jednej strony jest warunkowana przez reakcję drugiej.
2) Model społeczno-kulturowy-zakłada, że lekarz i pacjent zajmują określone pozycje w społeczeństwie, w którym interakcje społeczne regulowane są przez normy kulturowe. Pełnią oni odmienne funkcje.
3) Model medycznego przenoszenia-mówi on, że sposób, w jaki pacjent zachowuje się w stosunku do lekarza jest w mniejszym lub większym stopniu manifestacją uczuć wobec rodziców i doświadczeń z okresu dzieciństwa. Relacja ta jest asymetryczna.
4) Model przyjacielski-pomiędzy lekarzem a pacjentem nawiązują się stosunki przyjacielsłde-lekarz wykazuje zainteresowanie pacjentem, wyraża własne uczucia.
Komunikacja pomiędzy lekarzem a pacjentem obejmuje trzy aspekty:
a) stworzenie dobrych relacji pomiędzy ludzkich
b) wymianę informacji
c) podjęcie decyzji o leczeniu.
Typy interakcji w relacjach' lekarz-pacjent:
1) Instrumentalna-umiejętności techniczne związane z rozwiązaniem problemu.
Komunikacja w zakresie działań instrumentalnych polega na zdobywaniu informacji, np. na zadawaniu pytań, udzielaniu informacji i porad, co robić, dyskutowaniu wyników badań, wyjaśnianiu przyczyn choroby i celów leczenia.
Ten rodzaj komunikacji podczas wizyty pacjenta odnosi się do:
a) wyjaśnienia celu wizyty pacjenta
b) wymiany informacji (wywiad)
c) omówienia proponowanego leczenia
d) dyskusji z pacjentem, podczas których pacjent ma prawo dokonania wyboru.
2) Emocjonalna (afektywna) -traktowanie pacjenta niejako „przypadku”, ale osoby.
Obejmuje to okazywanie szacunku, empatii, zaufania, zainteresowania czy też stwarzanie odpowiedniej atmosfery.
W relacji lekarz-pacjent ■występuje czasem paradoks polegający na tym, że pacjent jednocześnie chce i nie chce być chory-z jednej strony boi się o swoje zdrowie i życie, z drugiej natomiast obawia się, że jeżeli okaże się, że nie dolega mu nic poważnego, wyda się śmieszny lekarzowi.
Informacje udzielane pacjentowi:
a) informacja sensoryczna-uświadomienie pacjenta, jakich odczuć będzie doświadczać
b) informacja proceduralna-przedstawienie sekwencji zdarzeń, przez które pacjent musi przejść.
Język komunikacji w relacji lekarz-pacjent:
a) używany przez lekarza: profesjonalny (medyczny) oraz codzienny
b) stosowany przez pacjenta-codzienny.
Rozmowa powinna spełniać funkcje:
a) komunikacyjną
b) diagnostyczną
c) informacyjną
d) terapeutyczno-doradczą.
Wymiana przekazów informacji (werbalne i niewerbalne przekazy):
a) sposób mówienia
b) poruszanie się (ekspresja, gesty, zachowania)
c) sposób prezentowania się (ubiór, znaki fizyczne)