Skan74

78 VI. Prace redakcyjne

wywaniu tej strony należy zwrócić baczną uwagę na kwestie estetyczne, związane głównie z kompozycją strony i wyborem odpowiedniej czcionki.

Drugą stronę, czasami też trzecią, zajmuje spis treści, czyli wykaz wszystkich części pracy (nie tylko rozdziałów i podrozdziałów) wraz z podaniem numeru strony, na której rozpoczyna się dana część. Spis treści powinien być bardzo przejrzysty, z wyraźnym zaznaczeniem hierarchii poszczególnych tytułów. Operuje się w tym celu różnymi rodzajami czcionki, dużymi i małymi literami, odpowiednimi wcięciami wierszy i odstępami między nimi.

Jeśli w pracy umieszczamy wykaz skrótów, to zwykle tuż po spisie treści. W następnej kolejności znajduje się już Wstęp i poszczególne rozdziały. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na ich pierwsze strony, równie ważne dla estetyki pracy, jak strona tytułowa. Nowy rozdział powinien zaczynać się od nowej strony, z wyraźnym odstępem od górnego marginesu. W celu graficznego wyróżnienia tytułu rozdziału, a także podrozdziałów, wykorzystujemy zwiększone odstępy międzywier-szowe oraz większą i pogrubioną czcionkę.

Po tytułach nigdy nie stawiamy kropki. Kilkuwierszowe tytułu rozdziałów należy dzielić tak, aby każdy wiersz miał sens logiczny. Powinniśmy unikać dzielenia poszczególnych wyrazów. Jeśli numerujemy strony na górnym marginesie, to na stronach rozpoczynających rozdziały i inne w tym samym stopniu autonomiczne części pracy, strony się nie wskazuje, oczywiście uwzględniając ją w liczeniu. Dotyczy to także strony tytułowej.

Prace dyplomowe drukuje się jednostronnie, zwracając uwagę na wszystkie parametry pisma. Wierszy na stronie powinno być o kilka więcej niż trzydzieści, znaków pisarskich we wierszu około siedemdziesięciu. Zwykle używa się czcionki 12-punktowej z interlinią 1,5 wiersza. Mniejszej czcionki, choć tego samego kroju, używamy w przypisach. Mniejsze też powinny być lam odstępy międzywierszowe.

Dla estetyki pracy i czytelności strony istotne znaczenie maja marginesy. Lewy margines, głównie z uwagi na późniejsze oprawianie pracy, powinien być szerszy niż prawy i zwykle ma 3-3,5 cm. Prawy margines ma 1-1,5 cm, dolne i górne po 2-2,5 cm. O wszystkich tych regułach trzeba pamiętać nie tylko ze względów estetycznych i zwyczajowych, ale także ze zwykłej ostrożności, aby nie być posądzonym o „sztuczne” zwiększanie lub zmniejszanie faktycznej objętości pracy. Zwykle prace magisterskie liczą od czterdziestu do siedemdziesięciu stronic. Prace licencjackie są z reguły krótsze. Wszystko zależy od wybranego tematu i postawionego sobie zadania.

Powszechne korzystanie z komputerowych edytorów tekstu z ich przeróżnymi możliwościami niemal dowolnego formatowania dokumentów niejednokrotnie kusi do ich pełniejszego wykorzystania. Powinniśmy jednak być bardzo ostrożni. Niemal do minimum trzeba ograniczyć korzystanie z czcionek różnych krojów. Wyjątkiem jest pochyła czcionka (kursywa), której można używać w cytatach i w notach bibliograficznych, zwłaszcza w odniesieniu do pisowni tytułów. Jeszcze bardziej powściągliwi powinniśmy być wobec możliwości wykorzystywania, wszędzie poza tytułami, rozmaitych wyróżnień poprzez zmianę atrybutów tekstu. W tekście głównym nie powinno się korzystać z uwypukleń, podkreśleń oraz dziwnych znaków typograficznych w postaci strzałek, kwadracików, pogrubionych kropek. Zupełnie wyjątkowo możemy tylko posłużyć się pogrubieniem (wytłuszczeniem) lub spacjowaniem (rozstrzeleniem). Jak trafnie piszą pewni autorzy, tekst upstrzony nadmiarem wyróżnień zaczyna irytować, przypominać swą formą ulotki wieszane na ścianach, a nie tekst przeznaczony do czytania strona po stronie. Żadne wyróżnienia nie zastąpią precyzyjnie wyrażonej myśli³.

Stosunkowo często umieszcza się w pracach dyplomowych różnego rodzaju tabele i wykresy. Jeśli mają bezpośredni związek z tokiem wywodu, umieszcza się je w tekście głównym, jeśli nie, to właściwym miejscem jest aneks. Ważne jest, aby każdy wykres czy tabela miały swoją nazwę, tytuł, numer i wskazanie źródła pochodzenia informacji lub innych danych. Na przykład nad tabelą umieszcza się informację: Tabela 3 i ewentualnie jej tytuł, natomiast pod nią. Źródło: ... Zdarza się, że niektóre elementy tabeli mogą wymagać objaśnienia. Można wtedy wprowadzać przypisy numerowane inaczej w tekście głównym i umieszczane pod tabelami, a nie na dole strony czy na końcu pracy.

^J E. i J. Biekowie: Podręcznik pisania prac albo technika pisania po polsku, Kraków 2004. s. 64 i 63.