tempczyk1

i

1

i

j

i

j

i

r

Rozdział piętnasty

WSZECHOBECNOŚĆ CHAOSU

Niezależnie od tego, czy zmiany, jakie dokonały się w nauce pod wpływem badań układów nieliniowych uznąjemy za rewolucyjne czy też nie, musimy przyznać, że uległo zmianie podejście do procesów o bogatym, nieregularnym zachowaniu. Dopóki procesy tego typu sprawiały uczonym trudności, starali się oni najczęściej usunąć je na margines nauki. Ich stosunek do tych zjawisk zależał od stopnia wiary w możliwości wyjaśniania redukcjonistycznego. Zwolennicy redukcjonizmu wierzyli, że wyjaśnienie ich natury w ramach obowiązującego podejścia jest tylko kwestią czasu i odpowiednio długich obliczeń, a przeciwnicy, wysuwając takie zjawiska jako argument przeciwko redukcjonizmowi, w istocie niewiele mieli do powiedzenia. W nauce krytyka ważna jest zaś dopiero wtedy, gdy prowadzi do jakichś konstruktywnych wniosków. Z tego powodu zarówno w podręcznikach, jak i w programach nauczania fizyki, chemii czy biologii, o zjawiskach skomplikowanych, nie dąjących się rozłożyć na części w sposób tłumaczący ich dynamikę, mówiono mało, chociaż zjawiska takie były doskonale znane.

207