Wykłady z polskiej fleksji371

222 Klucz do ćwiczeń

3. burza i burzyć; ciacho i ciach: dama i dać: gnić i giąć: on i go: honor i honorowy: ono i jej: ja i miąć: pan i pani: pić i piła: stać, stal i stały: tona, ton, toń i tonąć.

4. Nie.

5. Spełnia, ale nie jest użyteczny.

6. Zasadniczo podział taki nie spełnia warunków kategorii fleksyjnej, gdyż dotyczy bardzo niewielu leksemów przymiotnikowych. Jednak wyróżnienie tzw. form krótkich jesl zasadne gramatycznie, gdyż są one używane inaczej niż tzw. formy długie, por. Spaniel to wesoły pies i niepoprawne *Spaniel to wesół pies. Przykład ten pokazuje, że wśród współrzędnych paradygmatycznych formy fleksyjnej mogą być takie, które nie odpowiadają wartości żadnej tradycyjnie przyjmowanej kategorii fleksyjnej.

7. Paradygmat rzeczownikowy widziany tradycyjnie ma 14 klatek, a po uwzględnieniu opozycji typu chłopi - chłopy ma 16 klatek.

8. Klatek jest 70 (iloczyn 7 przypadków, dwóch liczb i pięciu rodzajów). Po uwzględnieniu kategorii stopnia klatek jest 210.

9. IŚĆ - brak bezosobnika (czyb formy bezosobowej na -no, -to), imiesłowu biernego i gerundium (czyli rzeczownika odsłownego na -anie, -enie, -cie). MÓC - brak bezosobnika, imiesłowu biernego, gerundium i form trybu rozkazującego. DNIF.C brak wszystkich form z wyjątkiem bezokolicznika i form osobowych w trzeciej osobie liczby pojedynczej rodzaju nijakiego. JĄĆ - brak czasu przyszłego i trybu rozkazującego. ZDUMIEĆ - brak czasu przyszłego i trybu rozkazującego. KAJDANY - brak liczby pojedynczej. ZEW - brak wszystkich form z wyjątkiem mianownika i biernika liczby i pojedynczej. BRACH - brak wszystkich form z wyjątkiem wołacza liczby pojedynczej: (w związku z czym forma kanoniczna ma charakter czysto umowny). KAŻDY - brak mianownika i wołacza liczby mnogiej w rodzaju męskoosobowym.

10. Najczęstsza wśród rzeczowników nijakich na -o jest forma z końcówką zerową, por,] jajo - jaj, piwo - piw, dzieło - dzieł. Może dlatego forma radiów - z typowo męską i końcówką -ów - wydaje się dziwna. Jednak w rzeczownikach nijakich miękko-l tematowych końcówka ta jest seryjna: adagiów, arpeggiów, brudziów, patiów, pysiów, studiów i in., czasem występuje też u twardotematowych, np. awizów.

11. Stylistycznie różnią się formy: funkcji - funkcyj, grunty - grunta, oddziałuje - od- j działywa, sobie - se. Normatywnie różnią się: oddziałuje - oddziaływuje. Jedynie frekwencją lub zakresem występowania różnią się dwu - dwóch, księgami - księgarń, mieczy - mieczów, pluska - pluszcze, zabłysło - zabłysnęło.

12. Stopień zróżnicowania paradygmatu rzeczownika KOTEK wynosi 10/14.

13. Stopień zróżnicowania paradygmatu przymiotnika STARY wynosi 11/70 (bez uwzględnienia kategorii stopnia).

14. (a) PANI; (b) LICEUM; (c) YUPPIE (w liczbie mnogiej we wszystkich przypadkach yuppie lub yuppies).

15. Czysto funkcjonalnie odmieniają się: KAKADU, KHAKI. Czysto analitycznie odmieniają się: MOŻNA. WIDAĆ.

16. (a), (c), (d), (e) - fałszywe, (b) - prawdziwe.

17. kozie to (1) celownik lub miejscownik liczby pojedynczej rzeczownika KOZA; (2) mianownik, biernik lub wołacz liczby pojedynczej w rodzaju nijakim przymiotnika KOZI; (3) mianownik, biernik lub wołacz liczby mnogiej w rodzaju niemęskoosobowym przymiotnika KOZI;

kurzą to (1) trzecia osoba liczby mnogiej czasu teraźniejszego czasownika KURZYĆ; (2) biernik lub narzędnik liczby pojedynczej w rodzaju żeńskim przymiotnika KURZY; mamy to (1) dopełniacz liczby pojedynczej rzeczownika MAMA; (2) pierwsza osoba liczby mnogiej czasu teraźniejszego czasownika MIEĆ;

myli to (1) trzecia osoba liczby pojedynczej czasu teraźniejszego czasownika MYLIĆ; (2) trzecia osoba liczby mnogiej czasu przeszłego w rodzaju męskoosobowym czasownika MYĆ:

salami to (1) narzędnik liczby mnogiej rzeczownika SALA; (2) dowolna forma rzeczownika SALAMI.

18. Homonimami całkowitymi są PIŁKA 1 i PIŁKA2. Homonimami częściowymi są MULI i MUŁ2 (pokrywają się wszystkie formy z wyjątkiem dopełniacza i biernika liczby pojedynczej) oraz PIEC1 i PIEC2 (pokrywają się tylko formy kanoniczne).

19. Dla leksemów GRAMATYK i GRAMATYKA wspólne są formy: gramatyk, gramatyka, gramatykom, gramatykami, gramatykach. Dla leksemów HONOR i HONOROWY wspólna jest forma: honorowi. Dla leksemów PIŁA i PIĆ wspólne są formy: pila, piły, piło, pił. Dla leksemów SZYJA i SZYĆ wspólne są formy: szyję, szyją, szyje, szyj.

Do rozdziału 3

1. mebl-: morf leksykalny, -o-: morf słowotwórczy, interfiks, -ścian-: morf leksykalny, -k-: morf słowotwórczy, sufiks, -a: morf fleksyjny, sufiks (końcówka);

łam-: morf leksykalny, -i-: morf słowotwórczy, interfiks, -strajk-: morf leksykalny, -0: morf fleksyjny, sufiks (końcówka):

zwierz-: morf leksykalny, -o-: morf słowotwórczy, interfiks, -człek-: morf leksykalny, -o-: morf słowotwórczy, interfiks, -upiór-: morf leksykalny, -0: morf fleksyjny, sufiks (końcówka);

wice-: morf słowotwórczy, prefiks, -mistrz-: morf leksykalny, -mc-: morf słowotwórczy, sufiks, -sk-: morf słowotwórczy, sufiks, -i: morf fleksyjny, sufiks (końcówka); st-: morf leksykalny, -u-: morf słowotwórczy, interfiks, -metr-: morf leksykalny, -mc-: morf słowotwórczy, sufiks, -y: morf fleksyjny, sufiks (końcówka): chiń-: morf leksykalny, -sk-: morf słowotwórczy, sufiks, -o-: morf słowotwórczy, interfiks, -angiel-: morf leksykalny, -sk-: morf słowotwórczy, sufiks, -o-: morf słowotwórczy, interfiks, -ros-: morf leksykalny, -yj-: morf słowotwórczy, sufiks, -sk-: • morf słowotwórczy, sufiks, -i: morf fleksyjny, sufiks (końcówka).

W wymienionych przykładach nie wystąpiły postfiksy.

2. nog-a, nodz-e, nóg-0, noż-n-y, nói-k-a, nózi-a; ręk-a, ręc-e, rąk-0, ręcz-n-y, rącz-k-a, rąci-a.

4. Wskazówka: zapisz te formy fonetycznie.

5. PIES: pies-0, ps-a, ps-u, ps-em, psi-e, ps-y, ps-ów, ps-om, ps ami, ps ach (3 tematy oboczne):

SŁOWO: słow-o, słow-a, słow-u, słow-em, słowi-e, słów-0, słow-om, słow-ami, słow-aclt (3 tematy oboczne);

ZWIERZĘ: zwierz-0-ę, zwien-ęci-a, zwierz-ęci-u, zwierz-ęci-em, zwierz-ęt-a. zwierz-ąt-0. zwierz-ęt-om, zwierz-ęt-ami, zwierz.-ęt-ach (1 temat podstawowy i 4 oboczne przyrostki tematowe):