Wykłady z polskiej fleksji3
7
5

230 Klucz do ćwiczeń

6.    (a) - tworzy wołacz lp rzeczowników żeńskich z mianownika lp przez zamianę

końcowego -a na -o;

(b)    - tworzy narzędnik Lm rzeczowników z celownika lm przez zamianę końcowego

-om na -amr,

(c)    - tworzy wołacz lm rzeczowników i przymiotników jako tożsamy z mianownikiem

lm; tworzy też biernik liczby mnogiej rodzaju niemęskoosobowego rzeczowników i przymiotników jako tożsamy z mianownikiem lm:

(d)    - tworzy dopełniacz lm rzeczowników żeńskich z mianownika liczby pojedynczej

przez usunięcie końcowego -a: tworzy też dopełniacz lm rzeczowników nijakich z mianownika liczby mnogiej przez usunięcie końcowego -a:

(e)    - tworzy mianownik lp ż przymiotników z mianownika lp m przez zamianę

końcowego -y na -a;

(f)    - tworzy formę typu „czytasz” z formy typu „czyta" przez dodanie -sz.

7.    (1) z formy typu „czyta”: -nie -* -nij

(2)    z formy typu „czyta”: X-e, X-i, X-y -* X

(3)    z formy typu „czyta”: X -* X-j

8.    (a) - ciągnij, chudnij;

(b)    - pisz, szalej, rysuj, szyj. pal, susz;

(c)    - czytaj, daj;

(d)    - suń, dmij, chciej, umiej, jedz, rób, sąclź, śpij. mnóż, miej.

Reguła (3) pasuje do każdej formy typu „czyta”, do której nie pasują reguły (1) ani (2). W konsekwencji formę typu „czytaj” zawsze można utworzyć w ostateczności za pomocą reguły (3), czasem poprawnie (np. czytaj, daj), czasem nie (np. *maj zamiast miej).

9.    Dopełniacz liczby pojedynczej rzeczowników męskich jest często oparty na innym temacie fleksyjnym niż mianownik, dziedziczonym przez pozostałe przypadki. Wśród rzeczowników męskorzeczowych dochodzi problem wyboru końcówki -a lub -u. którego nie rozstrzygają żadne dostatecznie ogólne i pewne kryteria. Biorąc pod uwagę dodatkowo wygodę użytkowników słownika, postanowiono D lp m podawać zawsze jako formę najbardziej instruktywną dla odmiany rzeczowników męskich.

Do rozdziału 13

1.    Słowotwórcze: do-, prze-, anty-, hiper- i wiele innych. Fleksyjny: naj- (o ile stopniowanie traktować jako operację fleksyjną. a nie słowotwórczą).

2.    Zdań takich jest 24, a najbardziej naturalny szyk ma: Wpłynąłem na przestwór suchego oceanu. Wskazówka: zauważ, że dozwolona jest każda permutacja składników suchego przestwór oceanu, byleby bezpośrednio przed nią znajdowało się słowo na. Takich permutacji jest 6 (3! - trzy silnia), a każda z nich otwiera 4 miejsca dla słowa wpłynąłem (przed słowem na oraz po słowach: suchego, przestwór, oceanu).

3.    Zgodnie z tradycją spójniki BOWIEM i ZAŚ powinny być używane wewnątrz zdania podrzędnego, np. po jego pierwszym lub dmgim składniku, por. łłieł zajmuje szczególni/ pozycję wśród wszystkich barw. jest ona bowiem bliska absolutu, Rzeka została daleko za wzgórzami, tu zaś płynął tylko strumyk kręty. W praktyce często spotyka się je między zdaniami składowymi Najczęściej jednak o czym milczą wydawnictwa poprawiłoś ciowe - spójniki te występują nie w zdaniu składowym ani przed nim, lecz w zdaniu samodzielnym, nawiązującym do poprzedzającego kontekstu.

4.    Zaimek pytajny zwykle znajduje się na początku zdania, np. Kiedy wrócisz? Nie jest to reguła, lecz tendencja, por. A ty kiedy wrócisz?, a nawet A ty właściwie wrócisz kiedy?

5.    (a) Por. Tylko Jan siedział i Jan tylko siedział, (b) Por. attache kulturalny i kulturalny attache.

6.    Nasza klasa. (Tl)

W naszej klasie (T2) są ławki (R2).

Przy ławkach (T3) stoją krzesła (R3).

Na ktzesłach (T4) siedzą uczniowie (R4).

Uczniowie (T5) piszą wypracowanie (R5).

Wypracowanie (T6) jest o naszej klasie (R6).

7.    Nasza klasa.

W naszej klasie są ławki.

Przy ławkach stoją krzesła.

Na krzesłach siedzą uczniowie.

Uczniowie piszą wypracowanie.

Wypracowanie jest o naszej klasie.

8.    Pytania do zdań B2 i B3: Co jest czynne do 15:00?. W jakim stanie są kasy do 15:00?

(