Zasady Wykładni Prawa L Morawski7

■ a w

^; * ■ Rozdział III. Clara non sunt interpretanda

2. Zasada clara non sunt interpretanda a orzecznictwo sądowe

W stosowaniu reguły clara non sunt interpretanda i zrozumieniu jej pragmatycznego charakteru bardzo ważną rolę odgrywa fakt, że jasność lub wątpliwość przepisu jest nie tylko kwestią jego semantycznej, czy znaczeniowej analizy, ale także istniejącego orzecznictwa i doktryny. Bardzo często zdarza się więc tak, że przepis uprzednio uznawany za wątpliwy, w następstwie wypracowania w orzecznictwie i doktrynie jednolitego sposobu jego rozumienia staje się jasny i sądy będą do niego stosować zasadę interepretatio cessat in Claris, mimo iż dla kogoś, kto nie zna tych faktów pozostaje on nadal wątpliwy. Jasność przepisu może więc zależeć - jak to ujmuje S. Fish - od jego „interpretacyjnej historii”¹¹.

Mówiąc o wpływie orzecznictwa sądowego na stosowanie zasady clara non sunt interpretanda należy odróżnić przypadki wykładni wiążącej i niewiążącej. W tej pierwszej sytuacji sąd jest oczywiście związany rozumieniem przepisu ustalonym w takiej wykładni. W przypadku wykładni niewiążącej o takim związaniu nie może być mowy, W orzecznictwie przyjmuje się jednak, że wykładnia przepisu dokonana przez sąd wyższy stwarza dla sądu niższego domniemanie, iż znaczenie przepisu ustalone w orzeczeniu sądu wyższego jest prawidłowe i nie może być poczytywane za nadal budzące wątpliwości. Domniemanie to jest szczególnie silne wtedy, gdy wspiera je jednolita linia w orzecznictwie sądów lub też zgodność poglądów w orzecznictwie i doktrynie¹². Mocno jednak podkreślić trzeba, iż fakt, że przepis został zinterpretowany w orzecznictwie sądowym nie przesądza, że do takiego przepisu automatycznie stosuje się zasadę clara non sunt interpretanda, ponieważ zdarza się, że wykładnia sądów jest wadliwa i w takiej sytuacji wątpliwości co do znaczenia przepisu można uznać za nadal nierozstrzygnięte.

W każdym jednak razie zgodzić się trzeba z poglądem, że zasada dani non sunt interpretanda winna być stosowana z należytą ostrożnością,

^:: S. Fish, Doing What Comes Naturaliy, Durham and I-ondon 1988, s. 518.

- Uchwała TK z 7.03.1995, W 9/94, OTK 1995/1/20; postanowienie TK z 26.11.1996, m 4/96, OTlł: 1996/6/58; postanowienie TK z 26.11.1996, W 4/96, OTK 1996/6/58; ■chwała TK z 9.04.1997, W 10/96, OTK 1997/2/25.