Zasady Wykładni Prawa L Morawski0

m ■

Zasady wykładni prawa

i wbrew tej wykładni (por. wyrok NSA sygn. akt SA/Po 1167/92, „Wspólnota" 1993/40/18; wyrok NSA sygn. akt SA/Rz 595/99, POP 2002/1/23; wyrok NSA z 21 października 2004 r., FSK 571/04, ONSAiWSA 2005/3/52).

Podobnie jak w przypadku zasady clara non sunt interpretanda, należy mocno podkreślić fakt, że dyrektywa pierwszeństwa wykładni językowej jest dyrektywą uzasadniania, a nie dyrektywą heurystyczną. Reguluje więc ona porządek logiczny, a nie chronologiczny¹⁹ i mentalny dokonywania wykładni (nie odnosi się zatem w ogóle do kwestii, jak w sensie psychologicznym powinien przebiegać proces wykładni). Reguła ta nie mówi więc, w jakiej kolejności jesteśmy zobowiązani stosować dyrektywy wykładni, nie zabrania też łącznego stosowania wszystkich reguł wykładni, a jedynie wskazuje, kiedy interpretator w uzasadnieniu swojej decyzji nie może poprzestać na wyniku wykładni językowej lub kiedy jest od niego zobowiązany odstąpić. W tym kontekście należy wskazać, że zasadzie pierwszeństwa wykładni językowej przeciwstawia się błędnie zasadę równoczesnego, czy też komplementarnego stosowania wszystkich metod wykładni. Do tej ostatniej zasady odwołuje się na przykład SN w orzeczeniu z dnia 20 września 2007 r. (1 KZP 27/07, OSNKW 2007/11/76, Biul. SN 2007/9, Prok. i Pr. 2007/12): „proces wykładni w fazie percepcyjnej należy przeprowadzić przez wszystkie typy dyrektyw (to jest dyrektywy językowe, systemowe i funkcjonalne), niezależnie od tego, czy uzyskano już wcześniej jednoznaczność interpretowanych zwrotów, czy nie”. Za zasadą równoczesnego, czy też równoległego stosowania wszystkich metod wykładni opowiada się także NSA wskazując , że wykładnia jest „procesem kompleksowym, wymagającym równoczesnego stosowania co najmniej wszystkich trzech (językowej, systemowej, funkcjonalnej) przedstawionych tu rodzajów wykładni. [...]. Poszczególnych rodzajów wykładni, zwłaszcza w procesie stosowania prawa podatkowego, nie można zatem traktować jak luźno ze sobą powiązanych etapów procesu interpretacji prawa, lecz jako części składowe tego procesu tworzące razem pewną całość”²⁰. Z poglądami broniącymi zasady stosowania wszystkich metod wykładni „w każ-

¹⁹ Także takie znaczenie przypisuje tej regule M. Zieliński, Podstawowe zasady współczesnej wykładni prawa, [w:] Teoria i praktyka..., s. 121.

^m Wyrok NSA z dnia 25 czerwca 2007 r., I FPS 4/06, ONSAiWSA 2007/5/112, ZNSA 2007/4, OSP 2008/1, Prok. i Pr. 2008/1). W doktrynie wspomnianej zasady broni w szczególności M. Zieliński, Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2002 i R. Mas-talski, Wprowadzenie do prawa podatkowego, Warszawa 1995, s. 106.