Zasady Wykładni Prawa L Morawski!8

■ ■ «>

« « ■ Zasady wykładni prawa

wód z opinii biegłego nie jest dopuszczalny. Pogląd ten nie jest jednak słuszny. Wprawdzie zgodnie z zasadą ium novit cuńa sąd obciąża znajomość prawa oraz prawideł wykładni prawa, jednak samo ustawodawstwo czyni wyjątek dla prawa obcego (art. 1143 k.p.c.), a w doktrynie i orzecznictwie dopuszcza się również dowód z biegłego w przypadku wątpliwości dotyczących rozumienia przepisów prawa wewnętrznego, zwłaszcza gdy chodzi o te dziedziny prawa wewnętrznego, któiych znajomość zakłada wiedzę specjalistyczną. Nie ma więc żadnych racjonalnych powodów, by w sytuacji gdy wykładnia przepisu wymaga wiadomości specjalnych sędzia nie mógł skorzystać z opinii biegłego. Faktem jednak jest, że dowód z biegłych lub ekspertyz naukowych jest w naszym orzecznictwie rzadko wykorzystywany do rozstrzygania problemów interpretacyjnych (por. orzeczenie TK z 4 lutego 1991 r., U 2/90, OTK 1991/1/7; uchwała NSA z 20 marca 2000 r., FPS 14/99, ONSA 2000/3/92).

W gruncie rzeczy bardzo zbliżonym do opinii biegłych i ekspertyz specjalistycznych materiałem wykładni jest korzystanie przez sądy z wiedzy nieprawniczej. Przyjmuje ono zwykłe postać powoływania się na różnego rodzaju literaturę naukową, podręczniki, słowniki, czy encyklopedie, które w przekonaniu sądu stanowią relewantną podstawę dla ustalenia sensu określonych wyrażeń. Wśród tego typu materiałów szczególną rolę odgrywają słowniki języka polskiego¹², a to ze względu na szczególną rolę wśród dyrektyw interpretacyjnych dyrektywy języka potocznego zgodnie z którą interpretator powinien założyć, że interpretowany termin ma takie znaczenie jak w języku potocznym. Jest to bez wątpienia najczęściej powoływany materiał wykładni w zakresie wiedzy nieprawniczej.

W pewnych okolicznościach ważnym materiałem interpretacyjnym może się okazać praktyka prawnicza. Gdy powołujemy się na ustaloną, jednolitą, czy też zgodną linię orzecznictwa, to w gruncie rzeczy powołujemy się właśnie na określoną praktykę stosowania i wykładni różnych przepisów prawnych. Istotnym argumentem interpretacyjnym może być rzecz jasna nie tylko praktyka sądowa, ale również praktyka innych organów tworzących lub stosujących prawo (na przykład parlamentu, czy rządu). Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na następujący wywód TK: „TK winien zawsze wnikliwie badać sposób rozumienia i stosowania prze-

¹² Szeroko na ten temat M. Zieliński, Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2002, s. 256.

**■ 218 *■