DIGDRUK00150526 djvu

( 20 )

ład maincy na sklepienie, i maiąc wiadoma z doświadczenia v\ ytrzymałość pewney wielkości podstawy matcryalu, łatwo oznaczyć możemy równowago, czyli moment wytrzymałości sklepienia, wedle zasad mechaniki. Dla, obrachowania takowego, nie. będziemy tu uważać calćy przestrzeni sklepienia drogi, lecz tylko iedną stopę wdlugośri. Jakie bowiem prawo mechanizmu zachodzi w stopie iedney, takowe też niezmiennie powtarzać się musi w następnych, a tćm samem w calćy przestrzeni. W takowćm razie uwa-i uac wierzchnią część skk pienia za tłoczącą (gdy ż pozostałe części należą iuż do opie-raiących się ciężarów), v\ idziemy, iż ciężar dzialaiacy na sklepienie składa się: i^mo z ciężkości inuru p.o.w.r.ci. lig. 2. Tabl. I. 2^d0 Z ciężkości znayduiącćy się na niem ziemi. 3^t!0 Z ciężkość wody będącćy w' korycie rzeki/ wszyslkich Lakowych ilości za podstawy uważać można o.w.r. a raczey cięciwę takowego luku r.o. Podług więc przybliżonego rachunku i naykorzystnieys'zego zawsze na korzyśćsiły wytrzy muiąećy; gdyż bierzemy' tu wysokość ziemi st^p 15, a wysokość wody stóp 20. Co iednalc nigdy zdarzać się nie zwykło przy naywiększych wylewach. Otrzymamy tym sposobem na iedną slopę długości drogi, ciężar muru 24,750, ciężar ziemi 63,180, ciężar wody 42,48o; całkowity więc ciężar uczyni i3o,4io funtów Warszawskich. Gdy takowy ciężar iest it*a wiadomy, oznaczemy potrzebny dla niego moment wytrzymałości maiąc wiadomą z doświadczenia wytrzymałość zaprawy wapna. Podług doświadczenia Pvondeleta, nayslabszy eyment po 18 miesir-cach wytrzymuie na iedną stopę powierzchni 91,872 funtów, doskonalszy wytrzymane 142,920. Maiąey bydź użyty cymcnt do drogi, powinien bydź jak naydoskonalszy. Z tein wszystki('m prz imuiemy tu, iz stopa polska wytrzymuie tylko funtów 100,000, a wtenczas na utrzymanie wyżey wy mienionego ciężaru 15o,4i o funtów, potrzeba i87_t4;2§4 czyli wziąwszy ułamek za i, 187^ cali kw-adratowych, gdyby całkowity ciężar tłoczył w iedno mieysce podstawy, lecz ponieważ ciężar takowy rozkłada się na dwie powierzchnie op, ra. fig. 2. (Tabel. I-I Y*'idoczna więc, iż dla będącego wmówię ciężaru, nie potrzeba nawet giubości iedney stopy.

Widziemy iednak grubość sklepienia oznaczonego na rysunku w inieyscu naycięż-sżem stóp 5, a to z przyczyni następui mych:

1.    Pmchunek wskazuie nam tylko moment wy trzymało ;ci matcryalu, lecz nie oznacza ciągley trwałości; dla lego musiemy nadawać daleko większą powierzchnią podstawie wy trzymuiącey tłokę, aniżeli rachunek wskazuie.

2.    Nie tylko nam potrzeba oddalić moment ścierania się zupełnego inai_v ry^rałów, ale nadto rysowanie się takowychźc. Okazuic się bowiem przy doświadczeniach, iż niekiedy połowa, a nii kiedy § potrzebnego ciężaru na starcie zupełne, dostateczną iest do, zry-sowania matcryalu stosownie do iego natury.

3.    Zaprawa wapna, czyli potrzebny do proicktowane'y budowy eyment, potrzebnie pewnego czasu do nabrania przyzwoitey wytrw^-OŚci. W początkach więc pewien niedostatek mocy zastąpić powinna ilość..