FizykaII13301

128

ilia następują dosyć prędko po sobie. To samo dzieje się oczywiście także wtedy, gdy denko nie jednę, lecz 12 dziurek wyżłobionych w opisany sposób posiada. Różnica będzie zachodzić jedynie w mocy tonn, któiy w ostatnim wypadku nierównie silniejszym być musi, bo prąd powietrza dmucha tu przez wszystkie dziurki naraz fale więc, powstałe w zewnętrznempowietrzu, składają się zaraz w jednę falę skuteczną, która dla tego tyle kroć razy silniejsze wrażenie w uchu sprawiać musi, chociaż liczba drgań, a tćm samćm wysokość tonu, przez to wcale się nie'powiększa.

Do wynajdywania liczby drgań, odpowiednićj tonowi, który tym sposobem powstaje, służy przyrząd, wykazujący ilość obrotów krążka ss. Za tarczą zz, {Fig. 22) na 100 równych części podzieloną, znajdują się dwa kółka, z których jedno ma 100, a drugie 99 zębów; pierwsze prowadzi większą, drugie mniejszą skazówkę, równolegle od tej tarczy. Skoro ton syreny dojdzie do pewnej wysokości, wspomniony przyrząd do liczenia obrotów krążka pociąga sie za pomocą rękojeści.h trochę na prawo, aby zęby obu kółek zaczepiały o śrubę bez końca t, osadzoną na pionowym słupku, zawierającym oś obrotu krążka ss. Za każdem wykonaniem pełnego obrotu tego krążka obydwa zębate kółka posuwają się o jeden ząb dalćj; po stu takich obrotach zostaje się oczywiście mała skazówka o jedne kreskę w tyle za ska-zówką większą. Z oddalenia więc obu skazówek od siebie można łatwo poznać, ile set razy krążek ss obrócił się około swej osi, a z położenia skazówki większćj odczytać znowu bezpośrednio, ile on obrotów więcej nad rzeczoną ^:lość w danym czasie wykonał.

Ponieważ wysokość dźwięku podnosi się w miarę szybkości obrotów krążka ss, więc do wydobycia żądanego tonu potrzeba prąd powietrza wzmocnić należycie, a potem dla obliczenia drgań jemu odpowiednich utrzymać go przez jakiś czas, np. przez dwie minuty na tej wysokości i za pomocą wspomnionej rękojeści h sprowadzić kółka zębate do zetknięcia ze śrubą bez końca. Skazówki na tarczy syreny wskażą liczbę obrotów, które wykonał krążek w tym czasie, a mnożąc tę liczbę przez 12 i dzieląc otrzymany iloczyn przez 120 (t. j'. przez ilość sekund w 2ch minutach) otrzymamy iloraz, dający liczbę drgań na sekundę.