Image001201

Bracia lożowi starali się zawsze otaczać tajemnicą swe prace i z tego powodu wszelkie szczegóły, dotyczące tych prac, są bardzo mało znane szerokiemu ogółowi¹. Ówczesne wolnomularskie przepisy obrzędowe wydają się nam dziś dziwaczne, choć dla masonów, przejętych symboliką swego stowarzyszenia, miały niezmiernie ważne znaczenie.

Loże symboliczne, pracujące w trzech pierwszych stopniach — ucznia, czeladnika i mistrza — zwą się inaczej świętojańskiemi od Jana Chrzciciela, na pamiątkę wysłania go przez Wielkiego Budownika Świata, Jehovah, dla oświecenia ludzi, przebywających w ciemnocie i cieniu śmierci. Patronem zaś kapituł niższych, pracujących w stopniu czwartym — kawalera wybranego i piątym — kawalera szkockiego, jest św. Andrzej, opiekun Szkocji, dokąd schroniło się kilku Templarjuszów po zniszczeniu zakonu ².

W wolnomularstwie odgrywały ogromną rolę strona zewnętrzna i symbolika. Jak szczegółowo opracowany był ceremonjał masoński widzimy z przepisów dotyczących miejsca, w którem mogła być loża i ubiorów braci podczas posiedzenia.

Według przepisów masońskich na lożę wybierać należy dom o ile możności odległy od innych, ażeby łatwiej tajemnice lożowe ukryte były przed profanami i w części miasta wschodniej, by można pisać prawdziwie: „Data na wschodzie miasta...”

W loży otwartej w stopniu ucznia, lub czeladnika, obecni bracia noszą fartuch ze skórki białej bez figur i podszewki. Uczeń przywiązuje fartuch do pasa, zakrywając nim z przodu część spodni. Czeladnik, przywiązawszy fartuch do pasa, podnosi koniec dolny i przypina do guzika sukni wierzchniej tak, iż fartuch odwrócony nakrywa brzuch i część piersi. Fartuch mistrza zwisa na spodnie i ozdobiony jest podszewką kitajkową ze szlakiem i figurami, na samym zaś wierzchu tych figur jest wykreślony skrytoznakiem, lub literami hebrajskiemi, napis: Jehovah.

W loży pierwszych trzech stopni przewodniczący siedzi w wielkim kapeluszu stosowanym w trójkąt równoboczny i ozdobionym po brzegach wysokiemi piórami strusiemi. Kapelusz dozorcy składa się z trzech kapeluszy, złożonych jeden na drugim i ozdobionych szerokiemi wstęgami z rozetami, przyczem na samym wierzchu trzeciego kapelusza stoi utkwiona kitka

4

1

Przeciwko tej tajemniczości wystąpił w wolnomularstwie polskiem brat Jakób Szymkiewicz. Ob. St. Małachowski-Łempicki:    Wolnomularstwo na ziemiach dawnego

W. Ks. Litewskiego. Wilno. 1930. Str. 69—91.

2

* O lożach symbolicznych i kapitułach niższych ob. St. Małachowski - Łempicki: Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738—1821, poprzedzony zarysem historji wolnomularstwa polskiego i ustroju Wielkiego Wschodu Narodowego Polskiego. W Krakowie 1929. Nakładem Polskiej Akademji Umiejętności. Str. 12—19. — O zakonie _a Templarjuszów ob. St. Małachowski-Łempicki: Templarjusze i ich mściciele. Wiedza i Życie. Nr. 4. 1927.