IMG03 (4)

104

104

Rysunek 8.8

Zer pędraków chrabąszczy ⁿa korzeniach sadzonek iwq Kude' 1970

wyjątkowe i wiążą się z okresami niezwykle sicpłci pogody n i_t por/c roku Owady chromą się następnie do gleby i zimuią Generacja chrabąszcza matowego w Polsce jest więc w sud/ie 4-lctnia z dość w yraźnie wyznaczonymi dla danego nK s/aru latami n>|ki Populacje chrabąszcza o tym samym rytmie rozwojowym nazywa mc szczepami. Rytmika rójek może ulegać jednak zakłóceniom zarówno z uwagi na możliwość długiego pod wpływem niekorzystnych warunków meteorologicznych 5-letniego rozwoju, jak i obecności na danym obszarze okresowo słabszych szczepów, które z kolei w dobrych yy arunkachmogą uzyskiwać przewagę ilościową nad szczepem uważanym r> główny iry s. 8.9). Przy 5-letniej generacji larwy III stadium żyją dwa lata.

Głównymi czynnikami biotycznymi ograniczającymi popu-lację chrabąszcza majowego są choroby bakteryjne i grzybowe (biała i różoysa muskardyna) i choroba z Lorch. Choroby tero z-w ijają się jednak przy wysokim zagęszczeniu populacji chrabąszcza i w sprzyjających warunkach meteorologicznych. W latach rójkowych chrabąszcze są zjadane przez szpaki, drozdy, lelka kozodoja. pustułki, sójki i inne ptaki owadożeme średniej i dużej wielkości, a także przez nietoperze. Tępicielami pędraków są ry. jówki. krety, dziki, borsuki i inne kręgowce. Pasożyty pędraków w naszych w arunkach są rzadkie, należą do rodzin podwijkowa-te - Tiphiidae oraz rączycowate - Tachinidae. Pędraki są także żywicielami charakterystycznego pasożytniczego robaka z rodzaju Psammomermis.

Pędraki chrabąszcza majowego, podobnie jak i chrabąszcza kasztanowca, są niezwykle groźnymi szkodnikami szkółek i upraw. Szczególnie duże szkody wyrządzają w terenach o specyficznej konfiguracji krajobrazu, gdzie bory sosnowe z domieszką dębu sąsiadują z dużymi obszarami wylesionymi - zrębami, haliznami i ptazowinami. Przy masowych pojawach zagrożone mogą byc nie tylko szkółki i uprawy leśne, lecz nawet młodniki, w których żer pędraków prowadzi do silnego osłabienia drzew i ich zaatakowania przez szkodniki wtórne. Żer dorosłych postaci na liściach ma mniejsze znaczenie, chód chrabąszcz może okazać się także liczącym się szkodnikiem młodników dębowych.

Chrabąszcz kasztanowiec - Melolontha hippocastemi F. Ogólny przebieg rozwoju tego gatunku i zestaw jego wrogów naturalnych jest podobny jak u chrabąszcza majowego. Różni się jednak rozmieszczeniem geograficznym i wymaganiami ekologicznymi Występuje głównie w północno-wschodniej i wschodniej części kraju, gdzie ma 5-letnu generację (rys. 8.10). Występuje tez w części centralnej, a lokalnie także w Poznańskicra. gdzie ma generację w zasadzie 4-lctnią. Optimum ekologiczne znajduje w borach śwk-

-granica OZLP

E 3

\*v&

szczep A 1951. 53. 59. 63 r.

■; j_;l;| szczep B 1952. 54. 60. 64 r.

szczep C 1953, 55, 61 65 r.

HB szczep D 1954. 56 52. 66 r. a Ms-5

Rysunek 8.9

Szczepy chrabąszcza majowego Melolonttia melofontha L w Polsce (wg Karimowsicego. 1965

żych. także w ich najuboższych facjach, charakteryzujących się dużym udmicm wrzosu w runie. Zasiedla nie tylko tereny otwarte, ale i zalesione, chętniej bowiem składa jaja pssi okapem drzewostanu. Jest więc w Polsce bardziej niż chrabąszcz majowy związany z biotopami leśnymi. Preferencja do zasiedlania terenów częściowo otwartych, np. silnie przerzedzonych drzewostanów i gleb suchych, wzrasta u szczepów występujących bard/:: na północy i maleje ku południowi. Rójka rozpoczyna się około 2 tygodnie później mz ehra-bąszcza majowego.

Guniak czcrwczyk - Amplumnllon solstituilis 1. =Rlu: :■ _.•••> >    .1

Rójka przypada na przełom czerwca i lipca. Odbywa się ona o zmierzchu, przy czy m *£•.,-cc przebywają w tym czasie wśród traw na otwartych powierzchniach zrębów b: c.-\    ■

sów. a latają głównie samce. Rójka trwa około 2 tygodni. Postacie dorosłe p,m w tym czasie pokarmu lub zadowalają się sokiem zlizywanym ze ściętych prze.- ir:v dy igieł sosny, świerka, modrzewia, rzadziej liści drzew liściastych W dzień pt/ebyw wśród roślinności zielnej. Po tygodniu od opuszczenia kolebek poe/warkow\ ch