img04301 djvu

42

tania. Mogą one wynikać z przyczyn rozmaitych. Rozróżniają następujące błędy:

Optyczne: 1) przemiany nas > nos, piasek > piesek, Gebe > Gehe. 2) Przestawienia pewnych wyrazów w zdaniu.

Akustyczne: 1) zacinanie się, bełkotanie. Powtarzanie nagłosu wyrazu. (Częściej występują u dzieci). 2) Metatezy: garb > grab, występują tylko u dzieci i początkujących. Korona > korna. 3) Skrócenia np. głosek i wyrazów np.: a to (co) (za) gość.

Te błędy są wynikiem niedostatecznego wyćwiczenia organów mownych. Występują tylko w początkach nauki.

4)    Dodawanie liter lub części wyrazów. Mają one źródło w podobieństwie dźwięków i w niedokładnem 'działaniu ośrodków słuchowych.

5)    Przekręcanie np. poczęstunek, postronek. Przyczyną tych błędów są przeszkody w wymowie i dlatego spotyka się je u początkujących.

6)    Asymilacja, która polega na tem, iż głos wyrazu, który już wymówiliśmy i słyszeli, wstawiamy na miejsce podobnego w drugiej części wyrazu np. podanie > podonie.

Błędy logiczne: 1) Dodawanie wyrazów: Ten robotnik pracuje (za) mało. 2) Gramatyczne: Biednym sierotą biednem sierotą. Dobrymi ludźmi >; dobremi ludźmi.

Błędy tego samego rodzaju występują częściej u dzieci, aniżeli u starszych.

Optyczne błędy okazują się najrzadziej,, — wymawianiowe i akustyczne najliczniej.

Z powyższego zestawienia można wyciągnąć prosty wniosek, że wyszkolenie oka idzie łatwiej i pewniej, aniżeli słuchu i organów mownych.

Błędy nikną w miarę ćwiczenia, ale nie zupełnie.

Przy czytaniu prędkiem robi się więcej błędów, aniżeli przy nor-malnem.

Początkujący robią przy sylabizowaniu głoskami względnie mniej błędów aniżeli wyćwiczeni, ponieważ w początkowym okresie nauki więcej są przyzwyczajeni do analizy, aniżeli starsi*).

Przedstawiwszy sprawę czytania teoretycznie, przystępuję do omówienia jej ze strony praktycznej, dydaktycznej, w szczególności metodycznej.

Na wstępie należy określić, którą metodę możemy nazwać dla dziecka 6—8 letniego najodpowiedniejszą: tę, która najprędzej i najłatwiej doprowadza do celu, t. j. poprawnego, technicznie wyrobionego, rozumnego czytania.

Z tego, co zostało powyżej podane, można wyprowadzić pewne wskazówki dla metodyki czytania, które powinny być uwzględnione w każdej metodzie, a zatem i w elementarzu.

1) Ponieważ w czytaniu rozpoznajemy procesy analityczne i syn-tentyczne, a zatem w metodzie muszą być one uwzględnione. Do poznania elementów mowy i pisma, głosek i liter potrzeba analizy słucho-

i) Messmer tamże, str. 106—109.