DSC00283 (14)

174 Rachunek przepływów pieniężnych

Trudności płatnicze mogą jednak wynikać z różnych przyczyn, na przykład z sezonowości przepływów działalności operacyjnej (duże nadwyżki lub niedobory środków pieniężnych w danym okresie), zwiększanie rozmiarów produkcji i sprzedaży, co może powodować wzrost zapasów, zmianą zasad udzielania kredytów kupieckich, co może powodować wzrost należności z tytułu dostaw.

6.    Wariant 6 (ujemne przepływy pieniężne z działalności operacyjnej i inwestycyjnej przy dodatnich przepływach z działalności finansowej) jest typowy dla firm „młodych”, rozwijających się podmiotów gospodarczych; bieżąca działalność i inwestycje są finansowane ze źródeł zewnętrznych, dopłat do kapitału, emisji akcji itp. Niniejsza sytuacja wskazuje na zaufanie inwestorów, banków do przedsiębiorstwa.

7.    Wariant 7 (ujemne przepływy z działalności operacyjnej i finansowej oraz dodanie przepływy z działalności inwestycyjnej), finansowanie działalności operacyjnej i obsługa zadłużenia następuje w wyniku sprzedaży elementów majątku trwałego, co oznacza bardzo trudną sytuację finansową przedsiębiorstwa. Warto jednak podkreślić, że nie zawsze niniejszy wariant oznacza dramatyczną sytuację finansową. Kształtowanie się przepływów może przykładowo oznaczać angażowanie środków w aktywa operacyjne (na przykład zapasy), wyprzedaż krótkoterminowych aktywów finansowych w celu obsługi zewnętrznych źródeł finansowania.

8.    Wariant 8 (ujemne przepływy na wszystkich rodzajach działalności), sytuacja ta oznacza, że podmiot gospodarczy posiada znaczne zasoby środków pieniężnych z ubiegłych okresów^{1 2 3}. Podmiot gospodarczy inwestuje oraz obsługuje zewnętrzne źródła finansowania, jednak nie posiada nadwyżek środków pieniężnych z działalności operacyjnej. Wariant ten w praktyce występuje rzadko i możne występować w krótkich okresach, na przykład kwartalnych.

Warto również dokonać porównania przepływów pieniężnych netto działalności operacyjnej z wynikiem finansowym netto, co ilustruje tabela 9.3.

Tabela 9.3* Relacje między wynikiem finansowym netto a przepływami pieniężnymi netto działalności operacyjnej

Wyszczególnieni*	Wariant
	1	II	Itt	IV
Wynik finansowy netto	♦	♦		S ■
Przepływy pieniężne netto działalności operacyjnej	♦		♦	t '

źródło: T. Waśniewski, W. Skoczylas, Jak korzystać ze sprawozdania z przepływu środków pieniężnych, „Rachunkowość" 1999, nr 12, s. 703.

Z przedstawionych w tabeli 9.3. wariantów najkorzystniejszy jest pierwszy, gdyż jednostka gospodarcza osiąga zyski oraz działalność operacyjna generuje dodatnie przepływy pieniężne. W drugim wariancie zysk (kategoria memoriałowa) jest tzw. zyskiem papierowym, co możne oznaczać zamrożenie środków pieniężnych w należnościach (przychody i należności są uznawane w momencie sprzedaży produktów lub towarów) lub w zapasach. W wariancie trzecim, w którym przedsiębiorstwo ponosi straty występują dodatnie przepływy pieniężne. Może to być spowodowane zaliczeniem do wyniku kosztów niepieniężnych, na przykład amortyzacji, tworzeniem rezerw. Wariant czwarty jest najmniej korzystny gdyż jednostka gospodarcza osiąga straty oraz występuje niedobór środków pieniężnych działalności operacyjnej.

Omówione warianty kształtowania się przepływów są również związane z pionowym i poziomym badaniem sprawozdania o przepływach pieniężnych. W wypadku badania pionowego ustala się wskaźniki struktury pozwalające wyróżnić główne czynniki wpływotwórcze i wydatkotwórcze, które w dalszej kolejności poddaje się szczegółowemu badaniu. Poziome badanie sprawozdania cosh floto polega na badaniu pozycji kształtujących przepływy w czasie. Może to być przeprowadzone w wielkościach bezwzględnych lub względnych (wskaźniki dynamiki). Przykładowo wzrost stanu należności może świadczyć o problemach w zakresie ich windykacji. Podobnie angażowanie środków pieniężnych w zapasach może być spowodowane trudnościami z ich zbytem.

Uzupełnieniem analizy wariantów kształtowania się przepływów pieniężnych jest analiza wskaźników bazująca na omawianym sprawozdaniu, co ilustruje tabela 9.4.

1

Należy zaznaczyć, że ocena sprawozdania z przepływów pieniężnych według przedstawio* nych wariantów może odznaczać się tzw. „sezonowością”. Występuje to w jednostkach, w których sprzedaż rośnie w pewnym okresie roku, a w innych przedziałach czasowych następuje sezonowy wzrost zapasów lub pozostałych elementów kapitału pracującego. Dlatego też ocena

2

firmy powinna być dokonana na podstawie kilku okresów. Szerzej na ten temat zobacz: E Eljasiak, W ftotdu, Przepływy gotówkoweJ ODDK, Gdańsk 1997, s. 54-58; T. świderek, Sezonowość wpływa na pntpływy, I Rzecz pospolita" nr 214 z dnia 15 września 1995 r.; T. Świderek, Przepływy pieniężne są

3

sezonowe. .Rzeczpospolita" nr 218 z dnia 20 września 1995 r.