DSC00250 (14)

32 Rachunek przepływów pieniężnych

1.6. Miejsce rachunku przepływów w sprawozdawczości finansowej

Wielu osobom się wydaje, że inwestorzy i inni interesariusze sprawozdań finansowych zawsze chcą więcej informacji, niż posiadają. W związku z tym najczęściej są proponowane różnego rodzaju noty objaśniające dotyczące posiadanych przez przedsiębiorstwo zasobów oraz procesów, które zmieniają wartość zasobów. mijając rozważania na temat zakresu informacji, które powinny być zamieszczane w sprawozdaniu finansowym, należy stwierdzić, że wzrost ilości informacji na temat przepływów pieniężnych wydaje się dobrym pomysłem.

Warto również wskazać na zmiany paradygmatu dotyczącego celu sporządzenia sprawozdania finansowego. Można wyróżnić dwa zasadnicze modele koncepcyjne określające nadrzędny cel sprawozdawczości finansowej. Są to: teoria transakcyjna oraz teoria wartości²³, których charakterystykę zawiera tabela 1.7.

Tabela 1.7. Teorie charakteryzujące cel sprawozdań finansowych

Teoria	Charakterystyka
Transakcyjna (podejście konserwatywne)	Prezentacja w sprawozdaniu finansowym, przede wszystkim, osiągniętej rentowności. Podstawowe znaczenie ma rachunek zysków i strat. Wycena kategorii bilansowych ma drugorzędne znaczenie i jest podporządkowana zasadom pomiaru przychodów i kosztów.
Wartości	Ma na celu prawidłowe ustalenie kapitału własnego (aktywów netto) jako podstawowego źródła informacji dla inwestorów. Kluczowe znaczenie ma bilans, który sporządza się zgodnie z zasadą wyższości treści nad formą. Wycena składników bilansu jest dokonywana według wartości godziwej. Bilans powinien wiernie prezentować operacje, które spowodowały powstanie aktywów, zobowiązań lub kapitału własnego jednostki.

Źródło: Opracowanie na podstawie: J. Turyna, Standardy sprawozdawczości finansowej, Difin, Warszawa 2006, s. 52.

Pierwszy kierunek rozwoju modelu sprawozdania finansowego odnosi się do porównywalności oraz wiarygodności informacji zawartych w tym sprawozdaniu²⁴. Natomiast drugi kierunek rozwoju sprawozdawczości finansowej jest związany z dostarczaniem użytkownikom informacji o sytuacji finansowej, majątkowej, wyniku finansowym i przepływach pieniężnych (zobacz schemat 1.3.), które mogą być przydatne do podejmowania decyzji o charakterze ekonomicznym.

§ | Turyna. Su/tJdnfy spmwouUwaoiafimuaowę, Difin, Warszawa 2006, s. 51*52.

B SU Samrlak. Dmermm^tty spnemudjnrczaśn    pnnisifbimlu mu kierunki MtUkząpi

mmk. Akademia Ekonomiczna w foziuniu, Prace habilitacyjne nr 12, fornali 2004,U|^

W teorii wartości pierwszoplanową rolę odgrywa bilans, czyli istotne znaczenie mają zasady wyceny aktywów i zobowiązań. Zmienia się również podejście do ustalania wyniku finansowego. Można stwierdzić, że jest to pojęcie wtórne, gdyż zależy od przyjętych zasad uznawania i wyceny aktywów i zobowiązań. W omawianej koncepcji wynik finansowy można obliczyć następująco:

Wynik finansowy = Zwiększenie aktywów + zmniejszenie zobowiązań -zmniejszenie aktywów - zwiększenie zobowiązań (bez zmian związanych z wnoszeniem lub wycofaniem wkładów przez właścicieli).

Warto się zastanowić, jaka jest wiarygodność informacji o wyniku finansowym. Wynika to z tego, że jeżeli postawimy pytanie, co jest podstawowym miernikiem pomiaru celów działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, to bardzo często odpowiedź na nie będzie brzmiała - zysk. Dlatego należy zadać kolejne pytania:

1)    co to jest wynik finansowy (zysk/strata)?

2)    dlaczego przedsiębiorstwa, których działalność jest rentowna (zyskowna) mają problemy z obsługą swojego zadłużenia i mogą być postawione w stan upadłości lub likwidacji?

3)    dlaczego krytykuje się wynik finansowy jako miernik oceny?

4)    czy aktualnie postulowane zmiany sprawozdawczości finansowej (wycena w wartości godziwej, stosowanie profesjonalnych osądów) powodują, że wynik finansowy jest obiektywnym i wiarygodnym miernikiem oceny działalności gospodarczej przedsiębiorstw?

5)    jeżeli przyjąć założenie, że wynik finansowy nie jest dobrym miernikiem oceny działalności gospodarczej, to jakie mierniki należy przyjmować?

Podejmując próby zdefiniowania i zinterpretowania wyniku finansowego,

można posłużyć się zarówno literaturą oraz regulacjami prawa bilansowego Najczęściej wynik finansowy określa się jako różnicę między przychodami a kosztami (WF1P1K). Jeżeli przychody są wyższe od kosztów, to jednostka osiągnęła zysk. W odwrotnej sytuacji występuje strata. Niestety tak zdefiniowany wynik finansowy nie określa jego istoty. Nie można wskazać o czym wynik informuje. Dlatego dla poprawności zdefiniowania wyniku finansowego warto przytoczyć definicję przychodów i kosztów określoną w uor, a mianowicie:

I. Pizychody i zyski oznaczają:

•    uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści eko-I nomicznych,

•    o wiarygodnie określonej wartości,

i w formie zwiększenia aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, i które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub    ,

właścicieli.