IMG 1411271442

Wm ^lnstrukcja obsł

bU^H nied ^{7 WytrZymal nidde} natężenie wstrząsów elektrycznych (informaJ g y me pomogł choremu na epilepsję sąsiadowi (informacja wyrazisty Badam poproszeni o przewidywanie zachowań całej grupy opierali się główny na wyrazistych informacjach i wnioskowali z dużą pewnością o zachowania^ całych populacji na podstawie pojedynczych przykładów zachowań osób z grupy Tak więc zamiast wnioskować z tendencji pojawiających się w grupach o jednostkowych przypadkach, ludzie systematycznie postępują odwrotnie: z jednostkowych przykładów wnioskują o procesach i tendencjach grupowych, co staje się źródłem stereotypów i uprzedzeń (Maęrae, Stangor, Hewstone, 1999). W podanym przykładzie na podstawie wyrazistej informacji o braku pomocy ; ze strony jednej osoby w grupie (nie pomagała choremu sąsiadowi) tworzy się ‘.j wizerunek całej grupy jako zespołu niezdolnych do empatii sobków.

11 Heurystyka reprezentatywności (representativeness heuristic) to zjawisko! $ polegające na ustawicznym poszukiwaniu przyczyny dla widocznego skutku zda-1 | _rzenia. Na przykład pytamy: dlaczego on jest dziś w złym nastroju? Może poniżył! go szef w pracy? Co więcej, szukamy przyczyn, które będą podobne do skutku,! „On jest w złym nastroju" - taki wniosek wyciągamy na podstawie zgryźliwego! zachowania naszego rozmówcy. Przyczyny poszukujemy w podobnych i także | negatywnych przesłankach: „Pewnie ktoś, kto jest wyżej niż on w hierarchiM społecznej, był dla niego zgryźliwy?

Korzystanie z heurystyki reprezentatywności stanowi rdzeń naszego sposobu,* myślenia. Od narodzin do śmierci pytamy „dlaczego?? „co się stało?? „jaka jest :3 przyczyna?” Dzięki pytaniom „dlaczego?” zdołaliśmy osiągnąć tak wiele w dziedzinie nauki, kultury, techniki i sztuki Opisywana prawidłowość psychologiczna |3 jest naszym zbawieniem, ale może też prowadzić do nadużyć. v. Najpowszechniejszy błąd wynikający z nadużycia lub wadliwego zastosowaniąifl heurystyki reprezentatywności to poszukiwanie podobieństwa między przyczy-J| ną a skutkiem (kryterium podobieństwa, resemblattce criterion). John Stuartj| Mili (1843/1974, s. 765) zauważa, że najgłębiej zakorzeniony błąd w myśleniu.M przyczynowym to „przekonanie, że warunki pojawienia się zdarzenia muszą -przypominać samo zdarzenie? Ta intuicja została potwierdzona przez Richarda Nisbetta i limoth/ego Wilsona (1977), którzy wykazali istnienie u ludzi silnego |1 przyjętego a priori przeświadczenia, że rodzaj przyczyny musi być powiązany 1 z rodzajem zjawiska. Można to zaobserwować już w myśleniu magicznym kultur ■ prenaukowych, na przykład plemienia Azande. Członkowie plemienia wierzyli, , że popiół z czaszki czerwonej małpy (red bush-monkey) jest jedynym skutecznym lekarstwem na epilepsję, ponieważ żywe usposobienie i gwałtowne ruchy legającej po gąszczach małpki przypominały drgawki chorych na padaczkę,