J. Kagon przeprowadzający badania nad zahamowaniem psychoruchowym uznał, iż typowa reakcja dzieci zahamowanych polega na tym, że „stają się one spokojne, unikają kontaktu z nieznaną sytuacją i zmniejszają swoją ogólną aktywność”90.
Zakres nasilenia objawów zahamowania psychoruchowego decyduje o trudnościach dziecka w jego codziennym funkcjonowaniu, w reakcjach interpersonalnych, zwłaszcza na terenie przedszkola i szkoły.
Charakterystyczne cechy zachowań dziecka
wskazujące na zahamowanie psychoruchowe
Dzieci zahamowane psychoruchowo wykazują zwolnione tempo ruchliwości, jak i spostrzegania, myślenia, czy kojarzenia faktów. Wymagają dłuższego czasu na zastanowienie się. Do najczęstszych cech zalicza się:
- zmniejszoną ruchliwość dziecka;
- ruchy nieporadne i mało spontaniczne;
- ruchy opóźnione w stosunku do poleceń i mało dynamiczne;
- długi czas rozwiązywania zadań;
- odpowiadanie na pytania z opóźnieniem;
- potrzebę długiego czasu przy wykonywaniu czynności;
- nienadążanie za tokiem zajęć;
- niską aktywność (często dziecko nie bierze czynnego udziału);
- stan zesztywnienia psychicznego po wywołaniu do odpowiedzi;
- niepewność, skrępowanie i nieśmiałość;
- długi namysł, długi czas rozwiązywania zadania czy wykonywania innych czynności;
- unikanie ruchu i zabaw ruchowych;
- opóźniony moment oddania pracy.
U dzieci zahamowanych obserwuje się zwalnianie postrzegania, myślenia i kojarzenia faktów. Aby rozwiązać jakieś zadanie czy
90 por. R. Vasta, M. Haith, S. Miller, Psychologia..., op. cit., s. 450.
98