Kardas rodzia 25252525B3 strony&8 269

268 część II PROCESY ^' ZAR/.AUy._ANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM

czenia kosztów, zwiększenia zysków przedsiębiorstwa, które umożliwić mają utrzymanie go i dalszy rozwój.

Oprócz powyżej wskazanych rodzajów zmian dotyczących organizacji, zmiany ntogą posiadać także różny charakter, przedmiot, źródła, zakres, dynamikę oraz sposób ich przeprowadzenia (tabela 13.1 .)■

Tabela 13.1. Podstawowe kryteria podziału i rodzaje zmian organizacyjnych

Kryteria podziału	Rodzaje zmian w organizacji
1 Stopień zmian	■ reprodukcyjne	■ transformacyjne
2 Charakter impulsu naprawczego	• dobrowolne	■ przymusowe
3 Związek czasu zmiany organizacyjnej ze Zmianami otoczenia	■ reaktywne	■ antycypacyjne
4. Charakter zmian	■ adaptacyjne	■ innowacyjne
5. Zakres zmian	■ cząstkowe	■ całościowe
6. Przedmiot zmian	• technologiczne ■ strukturalne	■ skierowane na ludzi
7. Sposób przeprowadzania zmian	■ ewolucyjne	■ rewolucyjne
8 Ciągłość procesu zmian	• stopniowe	■ skokowe

Źródło: J. Majchrzak. Zarządzanie zmianami w przedsiębiorstwie, Poznań 2002, s. 15.

13.2. Źródła zmian w organizacjach

Proces zmian, jako naturalny i nieodłączny element występujący we wszystkich aspektach ż.ycia człowieka, stanowi swego rodzaju dogmat. Uwzględniając to, że świat ewoluuje od początku swegc* istnienia, zmiany wprowadzone w organizacji wczoraj, nie są adekwatne do sytuacji, w jakiej przychodzi firmom funkcjonować dzisiaj. Otoczenie organizacji wyraźnie przeobraziło się na przestrzeni ostatnich lal. Zwiększyły się wymagania konsumentów, skrócił się cykl życia produktów. powstają coraz to nowe produkty i usługi, Skróceniu uległ żywot samych organizacj i, a postęp techiniczny przebiega w zawrotnym tempie.

W wyniku zaostrzającej się konkurencji oraz następującej prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych., ujawniają się coraz częściej innego rodzaju problemy, bardziej złożone i trudne dla sprawnego funkcjonowania organizacji. Niekiedy stają się one przez to zagrożeniem dla ich (istnienia. Wobec wymienionych okoliczności, postępujące zmiany w środowisku wymagają również w znacznym stopniu zmian wewnętrznych w organizacji, bez względu na ich wielkość czy profil działalności - pod tym względem wszyscy sźf równi. W odniesieniu do obecnych czasów wydaje się, iż pojęc ie stabilności ni* odgrywa większej roli, gdyż kończący się proces restrukturyzacji powinien być jednocześnie początkiem nowych przemian. Dlaiego nie wystarczy dostosować się do otoczenia dnia dzisiejszego, należy uwzględnić także otoczenie jutra.

Zmiany organizacyjne prowokowane są przez pewne siły, wynikające z lej części otoczenia, która zmniejsza zdolność organizacji do pozyskiwania potrzebnych zasobów, wytworzenia i wprowadzenia na rynek jej wyrobów/uslug. Okoliczność wymuszająca konieczność reagowania na zmieniającą się ustawicznie sytuację każdej organizacji na rzecz zmian, wynika z działania czynników tkwiących zarówno w jej otoczeniu zewnętrznym, jak i w niej samej (rysunek 13.1.).

Rysunek 13.1. Czynniki warunkujące proces zmian w organizacji

Zmiany soęjp.kulturowo

(zmiana osobowości człowieka, cech demograficznych społeczeństwa, nowe zwyczaje, nawyki i systemy wartości)

Zmiątly

ekonomiczne

(inflacja, wzrost cen, koszty utrzymania i podaż pieniądza) f

Zmiany polityczno-prawne

i (nowe akty prawne, decyzje sądowe i regulacje

Źródło: Opracowanie własne.

Zewnętrznymi elementami kreującymi potrzebę zmian są. in.in. takie czynniki, jak: rosnące koszty zasobów naturalnych i ich zmniejszająca się ilość, zmniejszenie dofinansowania z zewnątrz, przepisy regulujące bezpieczeństwo pracy, postawy klientów zrzeszonych w organizacjach konsumenckich, wysoki poziom edukacyjny uczestników organizacji, rola kredytu i jego (coraz większe) oprocentowanie.