28. Leczenie krwią i preparatami krwiopochodnymi 769
- Transfuzje koncentratów krwinek płytkowych mogą być wskazane pomimo prawidłowej liczby trombocytów we krwi. jeśli przyczyną krwawienia z mikrokrążenia są znane zaburzenia czynności trombocytów.
Utraty krwi znacznego stopnia. Najważniejszymi wskazaniami do przetaczania KKP w dziedzinie medycyny operacyjnej są trombocytopenie wywołane znacznymi stratami krwi i/lub masywnymi przetoczeniami.
Zabiegi kardiochirurgiczne. Po operacjach w obrębie serca często występuje nieznaczna przejściowa trombocytopenia niewymagająca właściwie przetaczania trombocytów. Jeżeli jednak jednocześnie obecne są zaburzenia czynności płytek krwi, to ich transfuzja może się okazać niezbędna, w celu prewencji masywnych krwawień pooperacyjnych.
Zastosowanie transfuzji koncentratów krwinek płytkowych (KKP) wskazane jest podczas zabiegów operacyjnych i krwawień zagrażających życiu.
Niewydolność szpiku. Jeżeli w przypadku pierwotnej lub wtórnej niewydolności szpiku kostnego występuje trombocytopenia z rozwijającą się szybko skłonnością do krwawień, wskazane jest przetoczenie płytek krwi. Natomiast profilaktyczne stosowanie transfuzji trombocytów u tych pacjentów (z chemioterapią lub bez) obecnie jest dyskusyjne, tym bardziej, że krwawienia występują zazwyczaj dopiero przy liczbie płytek poniżej 10 000/pl. Według wytycznych Niemieckiej Izby Lekarskiej przy występowaniu czynników ryzyka takich jak: gorączka, zakażenia, oznaki krwawienia, osoczowe zaburzenia krzepnięcia i szybki spadek liczby trombocytów, liczba płytek krwi powinna być większa niż 20 000/pl. Natomiast w przypadku krwawień chirurgicznych, w zależności od zagrożeń, powinna być jeszcze wyższa.
W przypadku mocznicy i innych chorób wywołujących zaburzenia czynności trombocytów, wskazania do zastosowania przetaczania płytek krwi występują rzadko. Przed zabiegiem należy odstawić leki zaburzające czynność płytek krwi.
Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe (DIC). Podaż trombocytów wskazana jest tylko w przypadkach występowania jawnych, płytkopo-chodnych krwawień. Przed transfuzją przyczyna DIC powinna zostać usunięta.
Nie ma przeciwwskazań bezwzględnych odnośnie do przetaczania płytek krwi. Według wytycznych Niemieckiej Izby Lekarskiej, o ile to możliwe, nie powinno się przetaczać trombocytów w przypadku występowania następujących schorzeń i sytuacji terapeutycznych:
- anemii aplastycznej (panmiełopatii) i potencjalnego przeszczepu szpiku,
- chemioterapii białaczki przed przeszczepem szpiku,
- znanych alergii na ludzkie białka osocza,
- plamicy potransfuzyjnej,
- zakrzepowej plamicy małopłytkowej,
- trombocytopenii wywołanej przez heparynę.
Wybór. Trombocyty dawcy zawierają następujące układy alloantygenów: ABC, HLA klasy I oraz antygeny swoiste dla płytek. W zależności od sytuacji klinicznej, należy się liczyć z możliwością reakcji z prawdopodobnie obecnymi u biorcy przeciwciałami. Poza tym należy pamiętać o tym, że:
I U pacjentek nie będących w ciąży i/albo u biorców nieimmunizowanych transfuzją krwi, wystarczy zgodność koncentratów krwinek płytkowych w obrębie układu ABO. Ze względu na to, że w koncentratach tych obecne są niewielkie ilości krwinek czerwonych, należy również uwzględnić czynnik Rhesus-D, aby nie doprowadzać do immunizacji pacjenta.
W przypadku nieuniknionej transfuzji D-dodat-nich koncentratów krwinek płytkowych należy profilaktycznie podać immunoglobulinę anty-D (250-300 jilg i.v.).
Dawkowanie. W wyniku przetoczenia trombocytów, ich liczba we krwi podnosi się, jednak stopień tego wzrostu jest zmienny. Dawkowanie zależy od klinicznego stanu pacjenta oraz czynników immunologicznych i nieimmunołogicznych, mogących mieć wpływ na stopień zużycia. Według danych ASA podanie jednej jednostki koncentratu krwinek płytkowych zwiększa liczbę trombocytów we krwi o 5000-10 000/p.l. Rutynowa dawka terapeu-