LastScan11 (12)

stanowią główny składnik środków piorących, myjących, zwilżających, stosowanych powszechnie w gospodarstwach domowych oraz w dużych ilościach wykorzystywanych w wielu gałęziach przemysłu, np.: papierniczym, farbiarskim, gumowym, szklarskim, tekstylnym, w budownictwie. Detergenty są bardzo trwałe i nie ulegają biodegradacji¹, czyli rozkładowi pod wpływem organizmów żyjących w wodzie (por. rozdz. 5.3, str. 56). Ilość detergentów w ściekach stale wzrasta i wpływa hamująco na procesy samooczyszczania się wody². Detergenty działają też toksycznie na organizmy żywe. Według norm międzynarodowych woda do picia nie może zawierać detergentów.

Pestycydy, zwłaszcza połichlorowęglowodorowe (np. DDT^{3 4 5 6}), są szkodliwe ze względu na długi czas rozpadu i zdolność kumulowania się w środowisku oraz łatwość wchodzenia w szeregi troficzne. Do zbiorników wodnych dostają się w wyniku spłukiwania z opylonych lub opryskanych uprzednio roślin, wymywania z gleby oraz spływania wraz ze ściekami _; zakładów produkujących te związki. Pestycydy powodują pogarszanie f. stanu sanitarnego wód podziemnych, działają toksycznie, naruszają procesy samooczyszczania się wód. W dużej mierze przyczyniają się do niekorzystnego zjawiska, jakim jest eutrofizacja wód (patrz str. 134). Zanieczyszczenia pestycydami są trudne do usunięcia w procesie uzdatniania w^rody przeznaczonej do picia. Według norm światowych WHO woda do picia w ogóle nie może zawierać DDT.

Węglowodory aromatyczne (np. benzo(a)piren) dostają się do wód powierzchniowych ze ściekami koksowni, z gazami, z rozpuszczalnikami. Są słabo rozpuszczalne w⁷ wodzie, trudno ulegają biodegradacji, kumulują się w osadach dennych oraz w tkance tłuszczo wuj zwierząt wodnych, np. mięczaków, ryb. Według WHO woda do picia nie powinna zawierać poi i cyklicznych węglowodorów⁷ aromatycznych, gdyż są one rakotwórcze.

121

1

Biodegradacja to proces niszczenia (unieszkodliwiania) związków chemicznych

2

szkodliwych dla środowiska m.in. w wyniku działania bakterii. Jest wykorzystywana m.in.

3

* biologicznych oczyszczalniach ścieków'. Warunkiem zachodzenia procesów' biodegradacji jest odpowiednia temperatura oraz brak w' ściekach substancji toksycznych (np. niektórych

4

pestycydów, detergentów-) dla mikroorganizmów.

5

Samooczyszczanie w'ody polega na prowadzonych przez mikroorganizmy

6

*odne procesach biologicznych i biochemicznych, poczynając od oksydacji zw-iązków organicznych do ich całkowitego zmineralizowania, a w końcu do wbudowania w biomasę roślin fotosyntetyzujących.

7

DDT - dichlorodifenylotrichloroetan.