Magazyn6701

163

OSADNICTWO PODMIEJSKIE

nak od takiej akcji oddzielić tworzenia np. drobnych parcel dla rzemieślników wiejskich zdała od miast. Osadnictwo podmiejskie często odbywa się na zasadzie ogólnych przepisów prawa cywilnego, ewentualnie poddane jest przepisom specjalnych ustaw ogólniejszego charakteru, jak np. u nas ustawy o wykonaniu reformy rolnej. W wielu krajach jednak częściowo osadnictwo podmiejskie podlega działaniu specjalnych ustaw, dotyczących tej właśnie kwestj i, między innemi osadnictwo to może korzystać z instytucji gospodarstw rodzinnych. Samorzutne osadnictwo podmiejskie rozwija się we wszystkich krajach cywilizowanych na szeroką skalę. Zwykle nabywcami są jednostki nieco zamożniejsze, a przedewszyst-kiem więcej zarabiające, zwłaszcza jednostki ze sfer inteligencji pracującej. Powstaje w ten sposób wielka ilość osiedli podmiejskich, głównie w postaci miast-ogrodów. Polityka państwowa zmierza do osadzania na kolonjach podmiejskich mniej zamożnych jednostek, przedewszystkiem robotników lub rzemieślników. Próbowano też osadzania bezrobotnych jako nabywców, jednakże nie dało to dobrego rezultatu. Osadnictwo podmiejskie ma dwa zadania do spełnienia, mianowicie chodzi o dostarczenie nabywcy mieszkania oraz kawałka ziemi. Często wypełnienie tych zadań rozdziela się, t. zn. z jednej strony prowadzi się parcelację na parcele robotniczo-urzędnicze, z drugiej strony dostarcza się środków w formie ulgowego kredytu na budowanie na tych parcelach domów mieszkalnych. Charakterystyczne jest, że w wielu krajach, tak jak i w Polsce, często występuje brak świadomości celu, do którego należy zmierzać. Celem jest dostarczenie robotnikowi nietylko mieszkania, ale również i kawałka ziemi. Tymczasem często się zdarza, że instytucja powołana do tego zajmuje się ułatwianiem robotnikom dochodzenia do posiadania wyłącznie tylko mieszkań bez zwrócenia uwagi na potrzebę dostarczenia odpowiedniego kawałka gruntu.

2. Metody postępowania. Osadnictwo podmiejskie prowadzić mogą albo władze państwowe, albo samorząd terytorjalny, zwłaszcza zarządy miast, albo też powstają specjalne instytucje użyteczności publicznej, które tą sprawą się zajmują. Może też zdarzać się, że osadnictwo podmiejskie jest popierane tylko kredytem. W takim razie instytucją, która nim się opiekuje może być jakiś bank państwowy, albo inna instytucja kredytowa, posiadająca charakter instytucji publicznej. Poza tem prowadzić osadnictwo podmiejskie mogą osoby prywatne i prywatne przedsiębiorstwa, a przedewszystkiem właściciele gruntów podmiejskich. Teren, przeznaczony na osadnictwo podmiejskie, powinien być urządzony właściwie, to znaczy musi on mieć odpowiednią sieć dróg, łączących przyszłe osady z arte-rjami komunikacyjnemi. W pewnych razach sprzedaje się nabywcom gołe parcele, pozostawiając im troskę o zdobycie środków na wybudowanie domów mieszkalnych. Pozostawia się wtedy jako oddzielne zagadnienie sprawę budowy tych domów. Mogą powstawać także organizacje lub instytucje, które mają na celu dostarczenie kredytu i innej pomocy na wystawienie domów mieszkalnych. Osadnictwo podmiejskie, jeżeli ma to być kolonizacja robotnicza, wymaga poważnych funduszów publicznych. Zwykle jednak nie stawia się zagadnienia w ten sposób, że cały koszt stworzenia nowej osady ma być pokryty przez fundusze publiczne. Przeciwnie, o wiele zdrowszą okazała się zasada, w myśl której nabywca powinien sam rozporządzać pewną gotówką albo pew-nemi środkami, które mogłyby być upłynnione. Robotnicy i inni pracownicy, którzy od pewnego czasu są już ubezpieczeni w Ubezpieczalni Społecznej, mogą zwykle korzystać z kredytów w tej Ubezpieczalni. Ewikcją pożyczki jest w tym wypadku rezerwa premji, jaka się uzbierała na koncie danego pracownika. W każdym razie tak czy owak nabywca powinien wykazać się posiadaniem pewnego funduszu, własnego lub pożyczonego, ażeby można było stwierdzić, że jest on życiowo człowiekiem zaradnym. W takim razie można liczyć, że udzielona mu pomoc na zdobycie własnego mieszkania z kawałkiem ziemi nie będzie zmarnowana.

3. Osadnictwo podmiejskie w Polsce. W Polsce, jak dotąd, prowadzi się akcję w zakresie dostarczania mieszkań warstwom robotniczym, bez zwrócenia specjalnej uwagi na dostarczenie im jednocześnie kawałków ziemi. Niezależnie od tego działa ustawa o wykonaniu reformy rolnej, w myśl której część ziemi, przeznaczonej na parcelację, może być poświęcona na t. zw. parcelację robotniczą, albo urzędniczo-letniskową

11*