page0173

163

niejszą pilność umieją od młodości zaszczepić w potomstwo swoje.

Przytem dostrzegamy godne uwagi zjawisko, że bardzo często dzieci pomimo wielkiego, pod względem organizacyi podobieństwa do rodziców, nie mogą objąć duchowego dziedzictwa tych ostatnich i ich zajęć kontynuować. Nic podobnego zaś nie spotyka się w królestwie zwie-rzęcem. Jak często się zdarza, że wielki artysta, mąż stanu lub uczony ma dzieci, które pomimo wszelkich wysileń wychowawczych, nie są w stanie oddać się zajęciom ojcowskim.

Człowiek więc, o ile rozpatrujemy jego dziedziczne własności, okazuje daleko wadliw-sze uzbrojenie do walki o byt, niż zwierzęta, które otrzymują dziedzictwem wszystko, czego im potrzeba; za to odmówiła im natura — zdolności i pragnienia postępu i nauki Człowiek zaś wstępuje na widownię świata niegotowym pod względem fizycznym, ale pojawiające się z tej strony braki sowicie wynagradza mu rozum, który, jako daleki odbłysk Mądrości przedwiecznej, promienieje z jego oka. Ten mianowicie dar Niebios zapewnia mu panowanie nad przyrodą. Bez rozumu i bez woli, człowiek byłby istotą nieudolną, słabą, byłby igraszką wszystkich wrogich żywiołów; wsparty zaś na tych przedziwnych władzach łatwo wynosi się na pana świata, poddaje sobie najpotężniejsze siły natury, czyni nieszkodliwymi pioruny, poskramia ogień , buduje drogi ponad wodami, w ciemnem łonie ziemi

11*

http://rcin.org.pl