page0177

163 —

kamień młyński u szyi jego i zatopiono go w głębokości morskiej. Biada światu dla zgorszenia« (Porównaj Mat. 18, 6—7. Marek 9, 41). Wybitne namiętności okazują się tylko u dzieci zaniedbanych od najmłodszych lat. Najlepiej jest oddać je do dobrego zakładu poprawczego, gdyż tam można z niemi postępować w daleko bardziej indywidualny sposób, aniżeli w szkole.

II. Stopień duchowego chcenia.

Człowiek nie poprzestaje na stopniu zmysłowego chcenia wznosi się ponad przedmioty i wytworzone przez nie żądze, jeżeli sam przez się, bez zewnętrznego lub wewnętrznego przymusu, a więc samowolnie postanawia, czy ma zdążać do osiągnięcia pewnego przedmiotu lub nie, czy ma zezwolić na żądzę lub nie. To jest wolna wola, przez którą człowiek przełamuje pęta zmysłowej natury w sobie i zewnątrz siebie. Podczas gdy zmysłowa wola (j^je się prowadzić przedmiotom, duchowa wola opanowuje je i posługuje się nimi. Duch jest i czuje się wolnym i chce tę wolność okazać, której z przy-bywającemi latami staje się co raz bardziej świadomym. Tu rozpoczyna się dla wychowawcy najważniejsza część jego zadania; musi on tej wolnej woli dziecka nadać właściwy kierunek i wzmocnić ją w tym kierunku, ażeby pośród wszelkich burz życia niezachwianie wytrwała. Wola Boska, jak nam się takowa w rozumie i objawieniu okazuje, powinna być normą woli ludzkiej. Jeżeli człowiek tę Boską wolę zawsze i pośród wszelakich okoliczności dobrowolnie i samodzielnie wykonuje, wtedy osiągnął godność moralnej wolności i czyni dobrze, nie dlatego, że musi, lecz dlatego, że tak Bóg chce — posiada moralną moc charakteru. Kształcenie woli przeistacza się zatem w swojem zakończeniu w kształcenie charakteru. Jak ma się wolę dziecka podnieść do moralnie wolnej woli i dziecko w tej moralnej wolności woli utwierdzić, musimy to jeszcze dokładniej omówić.

1. Kształcenie woli ku moralnej wolności.

Pogląd ogólny.

1. Moralna wolność- polega na chętnem spełnianiu woli Bożej. Lecz tej woli nie może jeszcze dziecko teoretycznie

http://Tcin.org.pl