page0170

NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA

Bończa (od imienia Bonifacy), Giero (od imienia Gierałt), Kołda (od imienia Mikołaj), Larys (od imienia Hilary). Z przykładów widać, że podstawą dla nazw heraldycznych mogły być imiona chrześcijańskie często używane w średniowieczu, ale też imiona rzadkie. Od rzadko używanych imion chrześcijańskich utworzone zostały m.in. nazwy heraldyczne Awdaniec, Nabra, Wierusz.

Liczne są nazwy heraldyczne pochodne od nazw osobowych przezwiskowych, utworzonych od apelatywów, por. Baran, Broda, Ciołek, Cholewa, Cieciorka, Czaczek, Czasza, Czeczotka, Ćwiek, Gąska, Grabia, Jelito, Jezioro, Junosza, Kaja (por. kajać się), Kiczka, Kokot, Komar, Konopka, Korczak, Laska, Lis, Łabędź, Mądrostka, Momot, Nowina, Ogon, Okuń, Piękostka, Rogala, Strzemień, Szczuka, Slasa, Smiara, Świnka, Trzaska, Wczela, Wężyk, Złodziej. Podstawą dla nazw heraldycznych mogły być także odapelatywne nazwy osobowe posiadające sufiksy nazwotwórcze, por. Barkata, Białęga, Bielej, Cielech, Dzialosza, Jastrzębiec, Kościesza, Panięcięta, Pirzchata, Puchała, Taczała. Nazwy heraldyczne mogły pochodzić od odapelatywnych nazw złożonych stanowiących złożenia lub zestawienia, por. Koźlarogi, Połukoza, Odrowąż, Sobiejucha, Ślepowron; Brudna Misa, Srocza Noga, Stary Koń. Mówiąc o nazwach heraldycznych pochodnych od odapelatywnych nazw osobowych, trzeba jednak zwrócić uwagę, że nie zawsze można w sposób jednoznaczny rozstrzygnąć, czy dana nazwa heraldyczna rzeczywiście pochodzi od nazwy osobowej, czy też utworzona została bezpośrednio od apelatywu.

Kilka staropolskich nazw heraldycznych pochodzi od nazw etnicznych i od nazw regionów, por. Prus, Prusak, Sas; Pałuki.

Odrębną grupę wśród staropolskich nazw heraldycznych stanowią te, które mogą pochodzić bezpośrednio od nazw geograficznych, zwłaszcza od nazw miejscowych. Najczęściej nazwy heraldyczne tej grupy wskazują na ośrodek rodu, miejscowość, z którą związany był ten ród. Do tej grupy przynależą m.in. nazwy: Biała, Blizno, Borowa, Bybel, Bychawa, Dębno, Ibiczna, Janina, Jasiona, Kamiona, Kwaszowa, Leśniów, Lubcza, Lubicko, Lubowla, Lubrza, Ławszowa, Miedźwiada, Mirzyno, Moszczenica, Niesobia, Opole, Piaseczna, Pierstynia, Rogów, Równa, Skrzynno, Sławęcin, Strzegomia, Syrokomla, Ulina, Wierzbowa, Zabawa, Żyrzawa. Niekiedy nie wiadomo, czy u podstaw nazwy heraldycznej leży nazwa miejscowości, czy też starsza od niej nazwa rzeczna. Nazwy heraldyczne typu Śreniawa, Rawa, Ołobok, Mozgawa, Drzewica mogą pochodzić od równobrzmiących nazw miejscowości lub od nazw rzecznych. Od nazw rzek utworzone zostały bowiem nazwy miejscowości bezpośrednio nad tymi rzekami

166