P1680534

zasady sprawiedliwości społecznej, które właśnie za spruwii ogólniejszej idei dobra wspólnego powinny być rozumiane szerzej niż dotychczas - juko zasady sprawiedliwego porządku społecznego, którego częścią jest także porządek sprawowania władzy publicznej.

Niestety, po części za sprawą storeotypów, o których była mowa na ^ początku artykułu, urzeczywistnianie sprawiedliwości społecznej rozumiane jest najczęściej tylko jako działanie na rzecz grup najsłabszych, tak jakby nie było żadnego związku między tym ile i co się dzieli, a tym kto i jak to robi. Ważny    *|

jest nie tylko cel działania i treść ustawodawstwa, ale także struktura władzy i    t

sposób postępowania tych, którzy ją sprawują, co można już łączyć z względnie nowym pojęciem sprawiedliwości politycznej.    J

W kategoriach sprawiedliwości, co wyraźnie podkreśla M. Szyszkowska, oceniamy nie tylko system prawny, ale również życie polityczne. Autorka posługuje się pojęciem sprawiedliwości politycznej, choć je bardzo wyraźnie odróżnia od sprawiedliwości naturalnej i społecznej'**. Jako "sprawiedliwe" czy też "niesprawiedliwe" oceniać można - zauważa O. Hoffe - także instytucje społeczne i dlatego w odniesieniu do ustroju politycznego i prawnego możemy mówić o "sprawiedliwości politycznej" bądź to dotyczącej instytucji i struktur, bądź odnoszonej do postępowania sprawujących urzędy*⁶.0 "sprawiedliwości" panujących stosunków, o sprawiedliwości rządzących pisze z kolei B. Sutor i lak jak Hoffe instytucjonalną stronę sprawiedliwości nazywa sprawiedliwością polityczną*⁷.

VIII. Wykształcenie się pojęcia sprawiedliwości politycznej w nauce o państwie jest jednym z argumentów przemawiających za odważniejszym wpro* wadzeniem do terminologii konstytucyjnej pojęcia państwu sprawiedliwego, które jest czymś więcej niż "korektą zusudy równości na korzyść obywateli będących w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej"*⁸. Jeśli tak, to oczywiście państwo socjalne jest tylko częścią ideału państwa sprawiedliwego, u na pojęcie sprawiedliwości społecznej składa się i sprawiedliwość socjalna, i sprawiedliwość polityczna.

Oczywiście będą mieli swoje racje puryści językowi, którzy w niczym nie będą chcieli uchybić takiemu znaczeniu sprawiedliwości społecznej, jakie ukształtowało się pierwotnie i zostało w pewnym sensie utrwalone w panującej do niedawna ideologii. Problem adekwatności nowych treści do starej terminologii nie jest niczym nowym w społeczeństwie demokratycznym. Jeśli w języku naukowym, nie mówiąc już o języku potocznym, zostało zaakceptowane tukie rozumienie, np. podziału włudzy, które niemal niczego wspólnego nic mu z

^M M,Szyszkowska; Europejiikufllitwjluprawa, Warszawa 1991, s, 127-128,

^M O, Hóffe: Utyku pa ilu lwa I prawu, Kraków 1992,». 1.1-14. Autor odróżnia sprawiedliwość I polityczną od sprawiedliwości osobowej, odnoszonej do podmiotów naturalnych.

*⁷ ii,.Sutor,jw„s. 129,137,140.

^ Orzeczenie IK z2S V 1986(U 1/86),OTK 1986, poz, 2,s, 49; powtórzono hi,tir. w wyroku z 10 X 2000 (P 8/99), OTK 6/2000, poz, 190, s. 1037,

14