P5170244

Rozdział 8

248

niebezpieczne konsekwencje takich spekulacji¹. Można zatem przyjąć, że w teorii tej dominuje stanowisko epistemologiczne, a zajmowania ontologicznych pozycji unika się ze względów „strategicznych”.

Transwestyci i transseksualiści (w uproszczeniu: osoby przed i po operacyjnej zmianie płci) wchodzący w ramy ruchu queers także wyrażają swoje wątpliwości w stosunku do tego ruchu (ale też w stosunku do postmodernistycznego feminizmu). Jedna z najgłośniejszych przedstawicielek tej grupy, Biddy Martin, pisze: „[...] obawiam się takich przypadków, kiedy to antyfundamentalistyczne świętowanie queerowości polega na swych własnych projekcjach [fikcyjnych wyobrażeniach] przymusowości, ograniczeń lub podporządkowania [...], narzucanych często feminizmowi i kobiecemu ciału, w rezultacie czego postacie seksualności typu queer stają się czymś bardziej na pokaz, teatralnym lub [po prostu] zabawą. W toku tego procesu kobiece ciało wpada, jak się zdaje, we własną pułapkę, a działanie mizogini znika z pola widzenia”².

Główna przedstawicielka korporalnego feminizmu, Elizabeth Grosz, zajmuje w stosunku do organizacji i teorii queer stanowisko w przeważającej mierze negatywne. Uważa tę orientację za bezproduktywną, gdyż nie tylko nie jest ona w stanie ustanowić odrębnego statusu, ale i rozbija (podważa) specyficzność tożsamości gejów i lesbijek. „Bycie queer” jest, jej zdaniem, nazbyt szeroko definiowane (nie ma wyraźnie specyficznej tożsamości i opiera się wyłącznie na kryterium ,ąiiekonwencjonalności** seksualnych aktywności), aby mogło stanowić podstawę dla jakiegoś stałego politycznego programu działania — wewnątrz i na zewnątrz grupy. Analizując warunki występowania seksualnej opresji sugeruje, że ąueers nie mogą rościć sobie pretensji do politycznego statusu grupy opresjo-

nie mogą zatem stanowić sojusznika feminizmu⁵K ⁿ°*^achodzi o grupę transseksualistów, ocena Grosz jest tu * tkowo krytyczna:„mrzonka Derridy o wielości seksualnie *aczonych głosów wydaje mi się warta rozważenia o tyle, o ⁿ dostrzega się granice możliwości każdego (płciowego) cia-* Każda płeć może podlegać modyfikacjom, może przyjmo-\ć pewną ilość różnych form seksualności, ale nie może rzybierać ciała i seksualności płci przeciwnej”^{3 4}. We wcześniejszej pracy autorka podkreśla: „w najlepszym razie trans-seksualista może żyć fantazją kobiecości, fantazją, która sama jest zwykle rozczarowaniem z powodu raczej prymitywnej fcrudej transformacji spowodowanej operacyjną i chemiczną interwencją f...J Płeć, czy to męska, czy żeńska, czy inna, może tylko doświadczać, żyć zgodnie z kulturowymi oznaczeniami, płciowo specyficznego ciała”⁵.

Ten fragment, ze zrozumiałych względów, sprowokował ostrą krytykę zarówno ze strony radykalnych konstrukcjom-stycznych” feministek, jak i oczywiście samych transseksualistów, choć z innych powodów. Pierwsza grupa negatywnie osądza dający tu o sobie znać, zdaniem jej przedstawicieli „esencjalizm” w traktowaniu różnicy płciowej, i to pomimo protestów autorki, a druga oskarża ją o stosowanie podwójnego moralno-politycznego standardu w ocenie zadań - ulgowego dla feministek, a bardziej rygorystycznego dla transseksualistów.

1

   E.K.. Sedgwick, Epistemology ofthe Closet, Berkeley and Los Angeles 1990, s. 40-43.

2

   B. Martin, Saaialities without Gender and Other Queer Utopias, „Dia-cntics”. 1994, vol. 24, no. 2-3, s. 104.

3

E. Grosz, •Spocę, Time and Perversion. Essays on the Podda cfBadks,, New York and London 1995, s. 207-217, a także Artene Stein, Sisters and Queers. The Decentering of Lesbian Feminism, JŚoaalist Review” 1992. 22 (1), Sheila Jeffreys, The Queer Disappearance ofLesbians. op. ciL, Jacąac-lyn Zita, Goy and Lesbian Studies. YetAnother Unhappy Marriage, w: Linda Garber, Tilting the Tower. Lesbians Teaching Queer Subjects, New York 1994.

4

   E. Grosz, Ontology and Equivocaiion, ,JDiacńtics”, 1995, voŁ 25, aa 2, s. 124.

5

   E. Grosz, Queer Theory, „Signs”, 1993, vol. 18, no. 4, s. 207-208.