P1120417 resize

■w ■TV^,/0

^_ele^r“‘^UrW przede

Jednak wsiy-

jednak |c«lu żród-

^nia szereg_u

grobów wiązanie ta-

nali*a

patrtgrchnfwnśrt icspóinoty ptertuocne^

ofcrrwi kMlmry łnrycfcici

jcsx niezwykle aktualne, co przejawia ji to zarówno pol^ciej. jak il

^—' _    > rezultatem dedukcji, opartej I

prawach rozwoju społecznego. Obserwuje] metod, wykorzystywania do tego I archeologicznego**^ł. jak-i próby! tycfa źródeł.

już wspominaliśmy, sformułował kryteria _wy. »ju patriarrhafnego w materiale źródłowym z cmentarzysk, decydującym w tym ujęciu byłoby wyposażeńle grobów. Pozami autorzy, wyróżniając groby starszyzny patriarcha]-ystkim zza analizie wyposażenia***. Nie będzie-i ć ^»g»Hnienia interpretacji wyposażenia gro-nalrr iłoby jednak uwagę na wyjaśnienie przyczyn, dla rola mężczyzny w społecznym procesie produkcji jest podkreślana jakością wyposażenia. Słusznie podaje się określających patriarchalność wspólnoty rodowej grobów nraętkrlcli w broń i narzędzia¹**. “Wierny tymczasem.

bardzo nielicznie reprezentowane w grobach łczzltzary Izzfcrłz cręśriaich pracy omawialiśmy również zagad-óonych na ni^ctórych cmentarzy pod względem w> posażenia. W każdym bądź zrazie

patriarchalną nie może być poparte jedyn tego rodzaju zespołów

irczyć do omawianego zagadnienia

współwystępowanla grobów kobiecych i dziecięcych, jak i ilość grobów kobiecych w stosunku do męskich, o czym już wspominaliśmy poprzednio.

Przejście do patriarchalnej wspólnoty rodowej na ogół wiąże się z osiągnięciem dominującej pozycji gospodarki hodowlanej¹**. Pewna mole bardziej pośrednia w stosunku do osad rola przypada cmentarzyskom w ustaleniu podstaw gospodarczych społeczeństwa. Mała Uość miejsc osadniczych w rejonie Biskupina, pow. Żnin, przemawia zdaniem Z. A. Rajew-skiego¹⁰" za całkowitą przewagą gospodarki pastersko-hodowlanej i wiążącym się z nią pół osiadłym osadnictwem. Dalej jedynie cmentarzyska są liczniejsze i one stają się ..okresowymi centrami rodów czy plemion"¹*⁷. Podobna sytuacja — jak przytoczona — powtarza się również na innych terenach, i to dość często, w okresie kultury łużyckiej. Rozmieszczenie cmentarzysk, ich ilość, jak również materiał źródłowy, którego dostarczają do rekonstrukcji kultury materialnej społeczeństwa, umożliwiają wysnuwanie pewnych wniosków dotyczących zagadnień gospodarczych. Stosunkowo gęste występowanie cmentarzysk kultury łużyckiej na niektórych terenach¹*" świadczy o intensywnym osadnictwie. Trudno wtedy przyjąć, że mamy na tym obszarze do czynienia z ekstensywną gospodarką pastcrsko-hodowlaną i półosiadłym trybem życia mieszkańców. Musieliby oni dysponować dużymi stadami zwierząt¹"*, dla których potrzebna była odpowiednia ilość pastwisk. Z drugiej strony znana nam kultura materialna, sprzęt codziennego użytku nie odpowiada społeczeństwu o półosiadłym trybie życia.

V. UWAGI KORCOWE

Podsumowując to, co poprzednio powiedzieliśmy na temat będący przedmiotem tej pracy, możemy wysnuć obecnie następujące wnioski. Jeżeli chodzi o uchwycenie zróżnicowania majątkowego lub społecznego na podstawie analizy inwentarza grobowego, to cmenUrzyska kufturjr łużyckiej stwarzają w tym zakresie niewielkie, możliwości. Gdy weźmiemy pod uwagę, że wyposażenie, które zastajemy w grobach, jest naj-prawdopodobnej fragmentaryczne w stosunku do tego, co złożono na sto-

'•* Należy jednak pamiętać, że nie tylko w takich warunkach gospodarczych wy-krystalizowują się stosunki patriarchalne. Zwracają na to uwagę m. In. O. Kos-wien. Historia kultury pierwotnej w zarysie. Warszawa 1955. s. 187, a takie OtnaaHHKOB. op. cii., a. 230.

i» z. A. RaJewskL Osadnictwo w czasach pierwotnych w Biskupinie i okolicy, „Wiadomości Archeologiczne", t. 34: 1957 z. 3, s. 174.

Ra Jewskl, op. cif., s. 174.

** Np. okolica Jordanowa SL i Sobótki, por. Gediga. Badania zespołu stanowisk ... s. 74, ryc. 1.

Porównaj sugestie w tym zakresie Szafrańskiego, Z badc*~. s. 113.