page0308

300

Senegambija — Seneka

go, licząca 7,000 mieszkańców i Albrecht, w północnej stronie Gambii, posterunek handlowy, z 3,000 mieszkańców. Główny przedmiot handlu stanowi bawełna. Mniej ma znaczenia angielski zarząd Gambia (ob.). Także i Portugalczycy pod nazwą Gwinei portugalskiej, posiadają w południowej stronie Sanegambii kilka rozrzuconych fortów.

Seneka (Marcus Annaeus Seneca), z przydomkiem retor, odróżniającym go od jego syna, filozofa Seneki, rodem był z Korduby (w Hiszpanii), a za panowania Augusta przybywszy do Rzymu, uczył tamże z powodzeniem retoryki w której odznaczał się mianowicie niepospolitą pamięcią. Po długim pobyciu w Rzymie powrócił do kraju rodzinnego i zaślubił tu Heluiję. Ze swoich mów czyli deklamacyj w przedmiocie zmyślonych procesów sądowych oraz z sentencyj i myśli ogólnych, dowodzących upadku rzymskiej wymowy, ułożył na życzenie swoich synów zbiór p. t.: Contr oversionum libr i clecem, z których atoli tylko 5 ksiąg i te nie w całości doszły naszych czasów. Takiż los spotkał podobny zbiór p. t.: Suasoriariim liber. — Seneka. (Lucius Annaeus Seneca') syn prprzedzającego, z przydomkiem filozof, urodził się w Kordubie w lat parę po rozpoczęciu naszej ery, wychowanie staranne odebrał w Rzymie, doszedł tu stopniowo do najwyższych godności i wielkich hogactw, jednakże zawikłany w intrygi Messaliny na dworze cesarza Klaudyjusza, wygnany został do Korsyki. Powróciwszy po ośmioletniem wygnaniu do Rzymu, powołany został przez Agryppinę na nauczyciela młodego Nerona, który jednak r. 65 po J. Chr. za podejrzenie udziału w spisku Pizona skazał go na śmierć. Przez szczególną łaskę zostawiono mu wybór rodzaju śmierci do woli; kazał sobie wiec rozciąć żyły, potem, gdy środek ten nie podziałał dość prędko, zażył trucizny i na ostatek kazał się udusić w kąpieli. Wykształcony przez ojca na mówcę i rzecznika sądowego, zaniechał tego zatrudnienia z powodu słabowitego zdrowia i poświęcił się filozofii, w której z początku pod kierunkiem Socyjona należał do szkoły Pytagorejczyków, potem do stoickiej, lubo z pewną niezależnością, uznawał bowiem dobrze strony i w innych szkołach, nawet w epikurej-skiej. Jego rozprawy filozoficzne, obfite w myśli wyborne, posiadają jednakże cechy charakterystyczne wieku, t. j. napuszystość i sztuczne naciąganie: do takich należą pisma: De ira, De consolatione ad Hele lam. De consolaHone ad Polybium, De proeidenfia, De animi 1 ranąuillilate, De conslantia sa/Jienlis, De cienieni/.a, De breoilate vitae, De vila beatu De benefmis Hbri septem. W siedmiu księgach (fuaestionum nafuraliitm traktow ał Seneka o Fizyce w ob-szerności dotąd nieznanej; filozoficznych różnych przedmiotów dotykał także w swoich 124 listach Ad Luci land. Oprócz rego posiadamy p. t.: Apocolocy-thosis (dosłownie: Przemiana w dynie), jego paszkwil na cesarza Klaudyjusza. Natomiast pozostało pod jego nazwiskiem dziesięć tragedyj: Herkules szalom/: Herkules Ottrjski, Thyestes, Fenicyjanki, Hippoiit, Edyp, Trojanki. zaś Medea i Agamemnon, przez wielu przypisywane bywają innemu pisarzowi. Tragedyje te zawierają wiele pięknych ustępów, brak im przecie godności i jedności dramatycznej. Najlepszą edycyję dzieł obu Seneków, ojca i syna, wydał w^r drugiej połowie XVII wieku Gronov w Amsterdamie; filozofa Seneki liczne mamy przekłady polskie i tak: Rzecz o dobrodziejstwach tłomaczył Łukasz Górnicki (Kraków, r. 1593, Wilno, r. 1772), Listy do Lucy Hus za, oraz rozprawy: 0 krótkości życia, 0 życiu szczęśliwem, 0 Opatrzności, 0 pokoju duszy, 0 stałości mądrego, O łaskawości i 0 gniewie ks. Dawid Pilchowski (Wilno, roku 1771,75 i 82), Trzy księgi o pocieszeniu przełożył hr. JózefMaxymilijanzTę—