podstawy wiedzy oíukacji i por zaw stronad 65

W modelu niemieckim (wg Federalnego Urzędu Pracy w Norymberdze) w strukturze charakterystyki zawodu znajdują się następujące zbiory informacji:

-    zaÅ‚ożenia zawodowe (gaÅ‚Ä™zie gospodarki, branże],

-    wyksztaÅ‚cenie wstÄ™pne (zawody udostÄ™pniajÄ…ce, alternatywy dostÄ™pu, kwalifikacje umożliwiajÄ…ce dostÄ™p, wiodÄ…ce wiadomoÅ›ci, umiejÄ™tnoÅ›ci. doÅ›wiadczenia, uprawnienia, pozostaÅ‚e informacje],

-    stanowisko w zakÅ‚adzie i status,

-    Å›rodki pracy, obiekty (wyroby),

-    zadania i czynnoÅ›ci zawodowe,

-    kooperacja i kontakty w zawodzie,

-    sytuacja pracy oraz wpÅ‚yw otoczenia.

-    cechy psychiczne i fizyczne (wymogi, umiejÄ™tnoÅ›ci, obciążenia itp).

-    specyficzne warunki zawodu (regulacje prawne, umowy zbiorowe, dochody itp.),

-    dalsze ksztaÅ‚cenie zawodowe zorientowane w kierunku awansu - alternatywy zatrudnienia^{1 2}.

Model włoski charakterystyki zawodu ujmuje następujące grupy informacji:

-    definicja rodzaju zatrudnienia,

-    sytuacja - typ pracy,

-    wymagania zwiÄ…zane z dostaniem siÄ™ na listÄ™ pracowników,

-    perspektywa kariery.

-    zawody pokrewne i współzależne.

-    wynagrodzenie,

-    sytuacja zatrudnienia i przewidywania jego przeciÄ™tnej (Å›redniej) granicy,

-    ÅºródÅ‚a informacji o zawodzie³.

WedÅ‚ug modelu rosyjskiego charakterystyka zawodowa zawiera informacje. okreÅ›lajÄ…ce cele ksztaÅ‚cenia i jest podstawÄ… do projektowania treÅ›ci ksztaÅ‚cenia. Struktura i parametr)⁷ charakterystyki zapewniajÄ… ekwiwalentność wymogów stawianych jakoÅ›ci i poziomowi ksztaÅ‚cenia zawodowego dla caÅ‚ego terytorium Rosji. Charakterystyka zawodowa odzwierciedla :

-    przeznaczenie i sferÄ™ zastosowania zawodu.

-    podstawowe typy dziaÅ‚alnoÅ›ci w ramach zawodu(specjaÅ‚noÅ›ci),

-    wymogi stawiane osobie i jej ogólnemu wyksztaÅ‚ceniu,

-    wymagania psychofizyczne⁷³.

Zależnie od odbiorców charakterystyki zawodowe sÄ… różnie konstruowane i sÄ… eksponowane różne elementy ich treÅ›ci. Charakterystyki zawodowe opracowane w Polsce uwzglÄ™dniajÄ… przede wszystkim potrzeby orientacji zawodowej i poradnictwa zawodowego, a nie stanowiÄ… wystarczajÄ…cej podstawy dla doboru treÅ›ci ksztaÅ‚cenia i wychowania zawodowego oraz programowania procesu dydaktyczno-wychowawczego. Nie uwzglÄ™dniajÄ… one wszystkich aspektów tego procesu, a przede wszystkim struktury wiadomoÅ›ci, struktury czynnoÅ›ci i uwarunkowaÅ„ osobowoÅ›ciowych⁴.

W dalszych rozważaniach uwzglÄ™dniane bÄ™dÄ… te cechy i aspekty charakterystyk zawodowych, które zwiÄ…zane sÄ… z ich przydatnoÅ›ciÄ… dla orientacji i poradnictwa zawodowego. Charakterystyka taka jest zbiorem wszystkich informacji o zawodzie, ważnych dla wybierajÄ…cego zawód i jegc doradcy. UwzglÄ™dnia wszystkie odmiany zawodu, wszystkie należące do niego specjalnoÅ›ci i stanowiska pracy. Takie ujÄ™cie charakterystyki zawodowej sprawia, że powinna ona speÅ‚nić nastÄ™pujÄ…ce wymagania:

-    musi przedstawiać zawód od strony jego wykonawcy: obowiÄ…zków peÅ‚nionych przez niego, stawianych mu wymagaÅ„, organizacyjnych i psychospoÅ‚ecznych warunków wykonywania zawodu itp.,

-    musi obejmować swoim zakresem caÅ‚y zawód, wszystkie jego odmiany. specjalnoÅ›ci i stanowiska do niego należące, uwzglÄ™dniać nawet sporadycznie wystÄ™pujÄ…ce cechy,

-    musi dostarczać materiaÅ‚u umożliwiajÄ…cego porównanie ze sobÄ… zawodów, musi być stale uaktualniana.

Na potrzeby orientacji i poradnictwa zawodowego przyjęto w Instytucie Pracy i Polityki Społecznej następujący układ charakterystyki kwalifikacyjnej:

1. Opis zawodu:

a)    okreÅ›lenie typu pracy w zawodzie;

b)    miejsce zawodu w strukturze gospodarczej kraju:

-    dziedziny gospodarki zatrudniajÄ…ce specjalistów w danym zawodzie,

-    cel wykonywanych w zawodzie prac,

-    ewolucja zawodu;

c)    zadania wykonywane w zawodzie:

-    opis wszystkich zadaÅ„ wystÄ™pujÄ…cych w zawodzie.

-    przedmiot pracy,

-    Å›rodki pracy: narzÄ™dzia, maszyny, urzÄ…dzenia pomocnicze i inne,

65

1

â– ' Beru: Aktuellt Ausgabe 1990-91. Bundesanstait fur Arbeit.

⁷² Repertorio Dell Professioni. JSFOL. Roma 1987.

2

M. N. Kozakiewicz, Standardy katałccnia zawodowego za granico, Moskwa

3

1993.

4

W. R a c h a 1 s k a Charakterystyki zawodowe ■ niektóre problemy metodologiczne. Szkoła - Zawód - Praca, 1980. s. 118.120.